LOJİSTİK TERİMLER

Dağıtılmış Stok : Aynı malzeme stoğunun farklı yerlerde bulundurulması.

Dağıtım : Ürünlerin belirtilen zaman, miktar vb. koşullara uygun olarak, belirtilen yerlere sevk ve teslim edilebilmesi (gönderilmesi) için gerçekleştirilen işlemler bütünü (Bu kapsam altında, dağıtım merkezleri gibi tesisler de dikkate alınır).

Dağıtım Ağı : Ürünlerin sevk noktalarından teslim noktalarına kadar geçen süreçte yer alan, depo, rota, satış noktası, vb. gibi öğelerin tanımlandığı sistem.

Dağıtım Gereksinimlerinin Planlaması : Dağıtım ağı içinde hangi ürüne, ne zaman, ne kadar ve nerede gereksinim duyulacağının ve bu gereksinimin nasıl karşılanacağının plânlanması.

Dağıtım Kanalı : İşletmenin ürettiği ve/veya sunduğu malların/hizmetlerin, işletmeden son kullanıcıya kadar olan akışında, bu akış üzerindeki bağlantı noktalarının bütünüdür.

Dağıtım Kaynakları Planlaması : Dağıtım gereksinimlerini karşılamak amacıyla taşıma araçları, depolama ve yükleme-boşaltma kapasiteleri, işçilik, finansman vb. dağıtım kaynaklarının belirli kısıt ve ölçütlere göre plânlanması.

Dağıtım Merkezi : Tedarikçi veya tedarikçilerden gelen ürünlerin; dağıtıma kadar geçen süre içinde depolama, katma değerli işlemler, elleçleme, ambalajlama ve sevkiyatının yapıldığı lojistik tesislerdir.

Dağıtım Merkezi Hizmet Ücreti : Dağıtım merkezinin yaptığı tüm lojistik faaliyetler için kg, palet vb. başına belirlemiş olduğu hizmet ücreti.

Dalgasal Toplama : Sevkedilecek malzemenin bekleme süresini enazlamak için toplama listelerini seçme ve sıralama yöntemi (Toplama emirlerinin, aynı ürünler, aynı taşıyıcı, aynı varış noktası biçiminde dalgalar hâlinde oluşturulmasıdır. Bölgesel toplamada toplama emirleri bölge bazında oluşturulur, tüm bölgeler aynı zamanda toplanır, ürünler daha sonra sınıflandırılır ve sevkiyata göre konsolide edilir. Dalgasal toplama ise daha hızlı bir yöntemdir, toplama emirleri düzenlenirken taşıma aracı ve varış noktaları dikkate alınır.

Damping : Bir malın pazar değerinin ve mâliyetinin altında satılması sonucu başka firmaların zarar görmesi.

DAP : Mal bedeli, sigorta, navlun ve iç taşımalar ödenmiş, çok çeşitli taşıma dahil her türlü taşıma şeklinde kullanılan uluslararası ticarette bir teslim şeklidir. Satıcının malları belirlenen varış yerinde gelen taşıma aracından boşaltmadan alıcının tasarrufuna bırakmakla teslim ettiğini ifade eder. Satıcı, malların belirlenen varış yerine getirilmesine ilişkin tüm hasar ve masrafları üstlenir. Satıcı varış yerine kadar olan tüm masrafları üstlenir, ancak alıcı ülkesindeki gümrük işlemleri ve masrafları alıcıya aittir.

Dar Koridor : Paletlerin raflara yüklenmesi ve boşaltılmasında yandan yüklemeli çakaların (reach truck) kullanıldığı koridor (Bu tip koridorların genişliği, 240-300 cm. arasında olup depo alanı kullanımı açısından daha verimlidir).

Dar Koridor Çakası : Dar koridorlarda kullanılan, yandan yüklemeli çatallı kaldıraç (forklift).

Dar Koridor Depolama Sistemi : Depo hacmini düşeyde daha verimli kullanabilmek için depolarda raf sistemleri kullanılmaktadır. Raf sistemleri arasındaki boşluklar koridor olarak adlandırılmaktadır. Standart elleçleme ekipmanları (forklift, reachtruck vb.) kullanıldığında bu koridorların 3 metre civarında bir genişliğe sahip olması gerekmektedir. Depo hacmini yatayda da verimli kullanabilmek için özel elleçleme ekipmanları ile bu koridorların genişliklerinin 2 metre seviyelerine kadar daraltıldığı depolama sistemidir.

Dar Koridor İstif Ekipmanı : Dar Koridor Depolama Sistemi içerisinde ray, lazer ışığı, manyetik çizgi gibi kılavuzlarla koridorlarda hareket ederek, paletlerin rafa yerleştirilmesi ve geri alınması için kullanılan ekipmandır. Operatörün bulunduğu kabinin ürünle birlikte düşey hareket edebildiği modeller “man-up” olarak, kabinin sabit olarak zemin raf katı hizasında kaldığı modeller ise “man-down” olarak adlandırılmaktadır. “Man-up” modeller palet elleçlemenin yanı sıra, yüksek raflardan sipariş toplama amaçlı da kullanılabilmektedir.

Dara : Taşıma kabının boş ağırlığı. Taşıma aracının boş ağırlığı.

Darboğaz : Sürecin kapasitesini sınırlayan aşama (Darboğaz kapasite arttırıldığında, süreç kapasitesi de buna paralel olarak artarken, darboğaz olmayan bir kapasite arttığında, süreç kapasitesi artmayacaktır.).

DAT : Mal bedeli, sigorta, navlun ve iç taşımalar ödenmiş, çok çeşitli taşıma dahil her türlü taşıma şeklinde kullanılan uluslararası ticarette bir teslim şeklidir. Satıcının malları belirlenen varış yerinde veya limanda belirlenen terminalde gelen taşıma aracından boşaltılmış bir şekilde alıcının tasarrufuna bırakmakla malların teslim edildiğini ifade eder. DAT, eşyanın alıcı ve satıcı tarafından belirlenmiş olan terminal noktasında, boşaltma masrafları satıcı tarafından karşılanmış olarak alıcının emrine bırakılmasıdır.

Davet Listesi : İhale usulü ile mal veya hizmet satın almak üzere ihaleye davet edilen şirket listesi.

Dayanıksız Mal/Yük : Kısa raf ömürlü, soğutma veya ısıtma gibi özel koruyucu hizmetler gerektirebilen, aksi durumda hızlı bozulabilecek veya değerini yitirebilecek yük (Genellikle taze meyve ve sebze için kullanılır).

DDP : Mal bedeli, sigorta, navlun ve iç taşımalar ödenmiş, çok çeşitli taşıma dahil her türlü taşıma şeklinde kullanılan uluslararası ticarette bir teslim şeklidir. Satıcının teslim yükümlülüğü, malların ithal ülkesinde belirlenen yerde emre hazır tutulması ile sona erer. Satıcı, malların o noktaya kadar taşınması, ithal gümrüğünden geçirilmesi için gerekli vergi, resim ve diğer harçlar dahil olmak üzere riziko ve giderleri üstlenmek durumundadır.

DDU : Belirtilen varış yerinde gümrük vergisi ödenmeksizin yapılan uluslararası teslim şekli kavramı.

Değer Zinciri : Müşteri isteklerine göre ilk madde/hizmetin temininden son madde/hizmet tüketimine kadar olan süreçte yer alan, birbirleriyle malzeme, hizmet ve bilgi akışı şeklinde ilişkilileri olan ve ürüne değer ekleyen işlemler bütünü.

Değer Zinciri Analizi : Bir tedârik zinciri boyunca tüm zincir üyeleri tarafından gerçekleştirilen faaliyetler ile ilgili bilgilerin tanımlanmasına yönelik yapısal tasarım yöntemlerinin kullanımı.

Değişim Mühendisliği : Maliyet, kalite, hizmet ve hız gibi kritik performans ölçümlerinde etkin organizasyonel gelişmeler elde etmek için işletme süreçlerinin köklü bir şekilde yeniden düşünülmesi ve yeniden tasarlanması.

Değişken Maliyet : İş düzeyi veya miktarına bağlı olarak değişen mâliyet (Örneğin hammadde mâliyeti, enerji mâliyeti gibi).

Değişken Ürün Gözü : Boşaldığı zaman herhangi bir stok kalemini yerleştirmek için uygun olan yer.

Demode Stok : Geleceğe yönelik talebi olmayacağı düşünülen stok.

Demuraj : Geminin kendisine tanınan yükleme ve boşaltma süresini aşması ya da konteyner içinde bekleyen yükün tanınan süreden önce gümrükten çekilip boşaltılmamasıdır.

Denetim İzi : Bir kaydın içeriğini ya da kaynağını etkileyen değişimlerin elle ya da bilgisayarla işaretlenmesi.

Denetlenebilirlik : Verilerin, kaynak dokümanlara dayalı, doğruluğunun kanıtlanması kolay olan ve denetçilerin güvenebileceği çağdaş bir bilgi sistemleri özelliği.

Deney Tasarımı : Belirli bir amaca (genellikle kalite geliştirme) yönelik olarak, temel etmenlerin belirlenmesi, bu etmenlerden kontrol edilebilenlerin etki düzeylerini değiştirerek bir dizi deneyin gerçekleştirilmesi, sonuçların istatistiksel olarak değerlendirilmesi ve en uygun etmen etki düzeyi kombinasyonunun belirlenmesi.

Denge Ağırlıklı Çaka : Yükün ön tekerleğin önündeki çatala yerleştirildiği, arka tekerleğin üzerinde bulunan ağırlığın yükü dengelediği, çatalın salt dikey yönde hareket ettiği, öne veya arkaya gitmediği, diğer tüm hareketlerin aracın hareketi ile sağlandığı çaka.

Dengelenmiş Performans Kartı : Finansal ve finansal olmayan iş performansı ölçümlerinin dengesinden oluşan sistematik bir performans değerlendirme sistemi.

Dengeli Talep : Yılın belli dönemlerinde değişkenlik göstermeyen talep.

Deniz Ticareti : Denizyoluyla yapılan ticaret.

Deplasman Ton : Bir geminin su içindeki hacmi kadar (taşırdığı) suyun ağırlığı.

Depo : Belirli nokta/noktalardan gelen ürünlerin/yüklerin teslim alınıp, belirli bir süre korunup, belirli nokta/noktalara gönderilmek üzere hazırlandığı, açık veya kapalı olan, güvenlikli alan.

Depo Güvenliği : Yetkisiz personel, zararlı haşere, rüzgâr, yangın, sel vb. kontrol dışı unsurların depoya girmemesi için alınan önlemler ile giriş, bakım, temizlik vb. işlemlerin kaydı.

Depo İşlem Hacmi : Depolama işlem hacminin, ağırlık, adet vb. cinsinden ölçüsü (Örneğin teslim alınan ve sevkedilen mal miktarı toplamının yarısı).

Depo Yönetim Sistemi : Depoya gelen ürünlerin kabul edilmesinden sevk edilmesine kadar geçen tüm süreci (dış saha yönetimi dahil), bilgisayar ortamında ve otomatik tanıma teknolojilerini kullanarak kaydedip raporlayan, içerisinde barındırdığı akıllı algoritmalarla süreç içerisinde adres belirleme, alokasyon yapma gibi konularda kararlar alarak çalışanları yönlendiren, kaynakların takibini ve planlamayı sağlayan sistemdir.

Depolama : Bir malın kullanılmak ya da sevkedilmek üzere belirlenen koşullara uygun olarak korunması işlemi.

Depolama Maliyeti : Malzemelerin fiziksel olarak depolanması (kira/amortisman, ısıtma, aydınlatma, sigorta, genel giderler vb.) ve elleçlenmesi (malzeme boşaltma, mal kabul, gruplama, paket açma, paket bölme, istifleme, yerleştirme, eksik tamamlama, toplama, yükleme vb.) ile ilgili masraflar.

Depolama Planı : Depo içinde bulunan veya bulunması plânlanan malzeme cinslerini ve işgâl ettiği hacimleri gösteren, kroki şeklinde ifâde edilmiş plân.

Deray : Demiryolunda raydan çıkma durumu.

Desi : Yük taşıma ücreti hesabında kullanılmak üzere; paket, sandık, koli vb. yüklerin üç boyutunun (en, boy, yükseklik) santimetre cinsinden birbiriyle çarpıldıktan sonra 3.000’e bölünmesi ile elde edilen değer (Karayolu taşımacılığında 3 dm3=1 kg olarak dikkate alınır. Yükün hacimsel büyüklüğü 3 dm3’ü 1 kg’dan küçük ise ağırlık 1 kg olarak alınır).

Destek Çubuğu : Bir rafı oluşturmada kullanılan temel bağlantı elemanı (İki ayak arasında taşıma veya dayanıklılığı arttırmak amacıyla yatay veya çapraz olarak kullanılırlar, birbirlerine kaynak yoluyla veya civata kullanılarak birleştirilirler).

Dış Kaynak Kullanımı : Şirketlerin kendi temel (core) faaliyetlerine daha fazla odaklanmak, mâliyetlerini azaltmak, kaliteyi yükseltmek, verimliliğini arttırmak, sabit mâliyetleri değişken mâliyetler hâline dönüştürmek, ilgili tedârikçinin uzmanlık, yatırım ve yaratıcılık gücünden yararlanmak, pazara tepki hızını yükseltmek amaçlarından bir veya birkaçından yararlanmak üzere, varolan şirket faaliyeti veya faaliyetlerinin gereğinde ilgili varlıkları ile birlikte üçüncü parti şirketlere devredilmesi süreci.

Dış Saha Yönetimi : Lojistik tesis sınırları içine giren tüm araç ve şahısların tanımlanmış süreçlere ve kurallara (trafik akışı, park alanlarının kullanımı, güvenlik zincirinin korunması gibi) uygun hareket etmesinin sağlanması ve takip edilmesidir.

Dijital İmza : Elektronik olarak üretilmiş, yetkililer tarafından kabul edilen, sayısallaştırılmış yetki işareti.

Dikey Depolama Sistemi : Her bir modülünün içerisinde bir asansör sistemi ve tepsiler bulunan mekatronik sistemdir. Ürünlerin ya da taşıma kaplarının (sepet, koli vb.) tepsiler üzerine konularak, asansör sistemi ile dikey yönde taşınarak depolama yapmayı sağlar. İçerisinde yer alan sensörler vasıtasıyla, tepsi üzerine konan ürünlerin yüksekliklerini tespit edip tepsiler arası mesafeyi minimize ederek düşey yönde verimli depolama yapmayı sağlar.

Dikey Konveyör Sistemi : Katlar, ara katlar veya aynı kat içerisinde yükseklik farkı olan istasyonlar arasında iletişimin, eğimli konveyör ile çözülebilecek kadar uzun olmadığı durumlarda kullanılan konveyör sistemidir.

Dinamik İşlem Kontrolü : Ürünlerin çıkış performans kontrollerinin sürekli olarak yapılması.

Dinamik Süreç Kontrolü : Süreç çıktısını eniyilemek için, süreç performansının sürekli gözden geçirilmesi ve kontrol parametrelerinin ayarlanması.

Dip Tarama : Deniz, nehir, kanal tabanındaki çamurun kazılarak gemilerin ilerlemesi veya yanaşması için derinlik kazandırılması.

Doğrudan İletim : Üçüncü bir şahış karışmadan verinin doğrudan yollayıcıdan alıcıya ulaşması (noktadan noktaya iletim de denilmektedir).

Doğrudan Kanal : Şirketin, kendi satış elemanlarının, müşterilerine aracısız, doğrudan ürün/hizmet satışı yapması.

Doğrudan Mağazaya Teslim : Ürünün ilk sevkiyat noktasından satış noktasına doğrudan gönderilmesi.

Doğrudan Satış Noktası : Ürünleri doğrudan ana satıcı firmadan alan satış noktası.

Doğrudan Sevkiyat : Ürünlerin, bir depolama işlemi yapılmaksızın müşteriye gönderilmesi.

Doğrudan Üretim Malzemesi : Bir ürünün üretim sürecinde ve içeriğinde bulunan malzeme (ürün ağacında yer alan malzemeler).

Doğrudan Yerleştirme : Depoda gelen malzemelerin, doğrudan ilgili lokasyona yerleştirilmesi.

Doküman : Fatura, satın alma emri vb. formların her biridir.

Dolaylı Distribütör Kanalı : Şirketlerin ürünlerini önce distribütöre, distribütörün de bu ürünleri son kullanıcıya sattığı kanal.

Dolaylı Satış Noktası : Ürünleri distribütörden alarak tüketicilere satan satış noktası.

Dolgu Malzemesi : Taşımacılık sırasında ürünleri korumak üzere boşluk doldurmak için kullanılan paketleme malzemesi.

Dolu Adres : Başka bir malzeme tarafından kullanılmakta olan stok alanı.

Donmuş Bölge : Üretim programının, öngörülen bir süre içinde değiştirilmemek üzere kesinleştirildiği kısmı.

Dozvola : Ülkelerin birbirleri arasında kullandıkları, TIR’ların transit geçiş belgesidir. Ülkeler karşılıklı olarak yıllık Dozvola Belgesi ücreti öderler. Bu belgeyi alan TIR‘lar ülkelerden transit yük taşımacılığı yapabilirler.

Dökme Yük : Yükün ekipmanla elleçlenebilecek bir taşıma kabının içinde olmadığı ve elleçlemenin yüke dokunmayı gerektirdiği yükleme tipidir.

Dökme Yük Kapasitesi : Gemi tümüyle dökme yüklerle yüklendiğinde alabileceği en büyük hacimsel yük miktarı.

Dökme Yük Taşıyıcısı : Petrol, tahıl veya maden gibi paketlenmemiş, şişelenmemiş veya herhangi bir şekilde ambalajlanmamış büyük miktardaki dökme yükleri taşıyan şirket.

Dönemsel Sayım : Stok doğruluğunu sağlamak amacıyla, stoğun belirli dönemlerde bir düzen içerisinde sayılması ve kaydedilmesi işlemi.

Dönüş Taşıması : Gidiş ve dönüş taşıma ücretinin birlikte düşünülerek, bir araç ile götürülen yüklerin bırakılıp, aynı araç ve aynı/benzer güzergâh kullanılıp, farklı yüklerin getirilmesi. Gidiş fiyatının daha altında bir fiyat ile yapılan geri yöndeki taşıma şekli. Ters yöndeki bir taşımaya göre daha az trafik yoğunluğu olan yöndeki taşıma şekli.

Dördüncü Parti Lojistik : Müşterilerine kapsamlı tedarik zinciri çözümleri sunmak için, kendi organizasyonunun kaynaklarını, yeteneklerini ve teknolojisini, üçüncü taraf lojistik (3PL) şirketleri ile bir araya getiren ve tüm zincirin tasarımını ve yönetimini üstlenen şirketlerdir. 4PL şirketleri, tüm tedarik zinciri boyunca değer katabilme uzmanlığına ve yeteneğine sahip olmak zorundadırlar.

Düzenli Hat İşletmecisi : Tarifeli bir düzen içinde yük taşımacılığı hizmeti veren şirketler (Örneğin; denizyolu ile belirlenmiş bir sefer programına göre sürekli hizmet veren gemi hattı işletmecileri).

DWCC : Gemilerin yaz dönemi yükleme çizgisine kadar tümüyle yüklendiğinde taşıyabilecekleri yükün ağırlığı.

DWT : Bir geminin yük ve diğer ağırlıklar (yakıt, yağ, kumanya vb.) dahil, longton (1 longton = 1.016 kg) cinsinden taşıyabileceği en fazla ağırlık.

Ek Masraflar : Taşımacılık sürecinde verilen ek hizmet ve ayrıcalıkların masrafları (Bu masraflar navlun ücretine dahil değildir ve genellikle sabir fiyat şeklindedir. Örneğin; toplama/teslimat, transit geçiş ayrıcalıkları, hareket halindeki ayrıcalıklar, cezalar, aktarma, yükleme/boşaltma vb.).

Ekonomik Sipariş Miktarı : Sipariş ve stok maliyeti toplamını enküçükleyecek şekilde tedarikçiye verilen sipariş miktarı.

Eksik Tamamlama Turu : Tedarikçilerin ikmâl faaliyetlerinin eşgüdümünde kullanılan özel bir kanban uygulaması (Bu uygulamada, öngörülen rota tipine göre teslîmat görevlisi, müşterinin lokasyonuna giderek ilgili stok alanını/kabını ürün ile doldurur. Dolayısıyla sipâriş miktarı belirli değildir. Müşteri önceden sipâriş vermediği gibi her gidildiğinde ne kadar teslimat yapılacağı da net olarak belirli değildir. Eksik olan kısım doldurulur. Bu durumda tedârikçi, önceden edinilmiş deneyimlere ve oluşturulmuş kurallara göre sevkiyat plânlaması yapar).

Elektrikli İstif Makinesi : Paletli yükleri dikeyde hareket ettirerek istifleme yapmak için kullanılan elektrikli ekipmandır. Operatör için ekipmanda bir kabin bulunmaz, operatör ekipmanı yaya olarak kullanır. Reachtruck gibi klasik istif ekipmanlarına kıyasla daha küçük ve ekonomik bir üründür, fakat çıkabildiği maksimum yükseklik daha düşüktür.

Elektrikli Transpalet : Paletli yükleri pratik bir şekilde yatay yönde taşımak için kullanılan, elle kumandalı ve elektrik (akü) gücüyle çalışan ekipmandır. Paletleri dikey yönde taşıma/istifleme kabiliyeti çok kısıtlıdır.

Elektronik Fon Transferi : Ödemelerin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi.

Elektronik Pazar : Birçok alıcı ve satıcının bir araya gelerek iletişim kurduğu ve alışveriş yaptığı sanal ortam.

Elektronik Ticaret : Mal ve hizmetlerin üretimi, tanıtımı, satışı, satın alınması vb. faaliyetlerin, elektronik ortamlar üzerinde, yazılımlar kullanılarak ve gerçek zamanlı (on-line) olarak yapılması (E-ticaret olarak da bilinir. B2B ve B2C şeklinde uygulanabilmektedir.).

Elektronik Ürün Kodu : Tedarik zincirindeki bir ürünün küresel olarak, anında ve otomatik tanımlanması ve izlenmesi için; kod versiyonu, üretici/imalatçı bilgisi, ürün tipi ve ürünün seri numarası bilgilerini içeren kod.

Elektronik Veri Değişimi : Farklı kurumlar tarafından kullanılan ve sözkonusu kurumların yazılımları arasında amacına uygun olarak gerçekleştirilen, standart formatta veri aktarımı veya paylaşımı.

Elle Toplama : Depo yönetimi sistemlerinde, genellikle sevkiyat noktalarına göre, küçük miktarların elle toplanması kuralı (Alan kullanımı için bu kural çok yararlıdır).

Elle Toplama Sistemi : Depolarda ürünlerin herhangi bir ekipman kullanılmaksızın, elle toplandığı sistem.

Elleçleme : Malzeme boşaltma, mal kabul, seçerek ayırma, teslim-tesellüm, paket açma, bölme, istifleme, yerleştirme, yerini değiştirme, yenileme-eksik tamamlama, toplama, ambalajma, yükleme vb. işlemler.

Elleçleme Maliyeti : Taşıma, hazırlama ve diğer yükleme/boşaltma faaliyetleri ile ilgili mâliyet.

Emtia : Ticarete konu olan tüm mallar ve ürünlere verilen addır.

En Az Toplam İşlem İlkesi : Tedarik zinciri boyunca gerçekleştirilen toplam işlem sayısını en aza indirme ilkesi (Tedârik zincirini yönetmenin bir amacı, bu ilkeyi uygulamaktır.).

Entelektüel Mülkiyet : Patenti, telif hakkı, ticarî veya hizmet markası olan ürünler.

Envanter : İşletmedeki tüm demirbaş ve stokların fiziksel ve/veya malî listesi.

Erişim Alanı : Raf gözü veya istiflere erişmek için kullanılan geçittir. Malzeme sayımı amaçlı olarak kullanılır.

Erteleme İlkesi : Bazı özel işlemlerin, tam sevkiyat öncesi yapılacak şekilde ötelenmesine ilişkin üretim veya dağıtım ilkesi.

Esnek Konveyör : Her bir bölümü 1 metre uzunluğunda olan ve makaslı yapısı sayesinde, uzayıp kısalarak farklı mesafelere uyum sağlayabilen konveyör modelidir.

Esnek Miktarlı Sözleşme : Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, satıcı tarafından belirlendiği ve satıcının satılamayan her ürünün belli bir miktarı için geri ödeme yaptığı sözleşme.

Esneklik : Tüketici taleplerindeki değişime uyum sağlayabilme yeteneğidir.

Eş Zamanlı Giriş ve Sipariş Hazırlama : Çapraz Yükleme işlemine benzer olarak tedarikçiden temin edilen ürünlerin stoğa alınmadan, müşterilerin siparişlerine göre ürünlerin tasnif edilerek sevk edilmesi işlemidir. Çapraz Yükleme işleminden farklı olarak, taşıma kabının içeriğinde değişiklik yapma ihtiyacı olabilmektedir, dolayısıyla taşıma kabı içerisindeki ürünler teker teker elleçlenerek hem giriş hem sipariş hazırlama işlemine eş zamanlı olarak tabi tutulmaktadır. İlgili üründen gelen miktar sipariş miktarından fazla olduğu durumlarda da kalan miktar (tortu olarak adlandırılır) sadece mal kabul işlemine tabi tutularak stoğa alınır. Böylece giriş aşamasında gelen ürünün kısmen ya da tamamen siparişlerle eşleştirilerek tasnif edilmesi ve sadece eşleşmeyenlerin stoklara alınması sağlanarak, operasyonel işlemler azaltılarak kaynak kullanımında tasarruf sağlanır.

ETA : Tahmini varış tarihidir.

E-Ticaret : Mal ve hizmetlerin üretim ve dağıtımının bilgi ve iletişim teknolojileri vasıtasıyla yapılmasını kapsayan ve sürekli gelişen işletme yaklaşımının bir parçasıdır. Her türlü malın ve servisin bilgisayar teknolojisi, elektronik iletişim kanalları ve ilgili teknolojiler kullanarak satılması ve satın alınmasını kapsar

Etik Dışı Satış : Ürün ve hizmet satın almak isteyen kurumlara tedârikçilerin sunduğu ve bu kurumlar için avantaj yaratan ancak etik olmayan satış şekli.

Etiket : Üzerine takıldığı ürünle ilgili bilgiler taşıyan metal, plastik, kağıt vd malzemelerden yapılmış nesne

Etiketleme : Etiket ile ürün tâkibi yapılan depolarda, ürünün depoya alınmadan önce ürüne uygulanan kodlama işlemi.

Etkin Tüketici Yanıtı : Müşteri isteklerinin daha iyi, daha hızlı, daha düşük mâliyetli ve tam zamanında yerine getirilmesi ve bilginin bir bütün olarak paylaşılması için dağıtım kanalı içerisinde tüm tarafların birlikte çalıştığı basit, hızlı ve müşteri odaklı sistem.

Euro Palet : Avrupa ülkeleri zamanla paletlerde standardizasyona giderek; ölçü, kalite, malzeme cinsi, nem oranı, kullanılan çivi gibi özelliklerini saptamış ve bu standartlara uygun paletleri Euro Palet olarak tanımlamışlardır. Euro Palet’in standart numarası UIC 435-2V’dir. Ölçüleri ise 80 cm x 120 cm’dir.

Ev Sahibi Liman : Altyapı ve genel yönetimin kendisine, vinç ve diğer donanım ile bunların yönetiminin farklı özel şirketlere ait olduğu liman.

Evrensel Ürün Kodu : 12 karakterden oluşan, Perakende satış sektörü tarafından kullanılan standart bir barkod sistemi (Üretici, ürünler, tanımlar).

Ex Beyan : İhracat beyannamesi.

Ex Works : Sadece mal bedeli ifade eden, satıcının kendi depo veya işletmesinde malın alıcıya teslimini sağlayan uluslararası ticarette bir teslim şeklidir. Malların işletmede teslim edilmesinden itibaren malla ilgili bütün masraf ve risk ile diğer yükümlülükler alıcı tarafından karşılanır. Satıcı, malları herhangi bir taşıma aracına yüklemek zorunda olmadığı gibi, malların ihracat için gümrükleme işlemleri gereken hallerde bu gümrükleme işlemlerini yerine getirmek zorunda değildir.

Extranet : Farklı organizasyonların (müşteriler, tedârikçiler, devlet kurumları vb.), aynı yazılım ve protokolleri internet üzerinden kullanabilecekleri şekilde oluşturulan ağ.

Faaliyet Tabanlı Yönetim : İşletme performansını arttırmak için faaliyet tabanlı mâliyetlendirmenin uygulandığı yönetim şekli.

FAS : Mal bedeli ve limana kadar iç taşımaları ödenmiş, deniz ve iç su taşıma şeklinde kullanılan uluslararası ticarette bir teslim şeklidir. Satıcının malları belirlenen yükleme limanında, ihracat için gümrüklenmiş olarak alıcı tarafından seçilen geminin doğrultusunda (rıhtımda) bırakarak teslim etmesini ifade eder. Tesliminden itibaren malların kaybolması veya hasar görmesi gibi rizikolar alıcıya aittir. Bu andan itibaren malla ilgili bütün masraflar ve navlun alıcı tarafından karşılanır.

Fason Üretim : Yarı ürün veya ürünlerin, malzemesini vererek veya vermeyerek, belirlenmiş koşullara uygun şekilde, kendi adına başka işletmelerde ürettirilmesi.

Fatura : Ürün, miktar, nitelik, satış şekli, ağırlık, adres, tarih vb. bilgilerin bulunduğu, satıcı tarafından düzenlenen evrak.

FCA : Mal bedeli ve belirlenen yere kadar iç taşımaları ödenmiş, her türlü taşıma şeklinde kullanılan uluslararası ticarette bir teslim şeklidir. Malların ihracat için gümrüklenmiş olarak alıcı tarafından belirtilen yerde, alıcı tarafından tayin edilen taşıyıcıya teslim edilmesiyle satıcının yükümlülüğünün bitiğini ifade eder. Eğer alıcı malları teslim alması için kendisi bizzat taşıyıcı olmayan birisini tayin etmişse, satıcı malları bu kişiye bırakarak teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır.

Feeder Service : Büyük deniz gemilerinden küçük deniz gemilerine veya mavnalara veya bu olayın tersi olduğu zaman malların alınması veya teslimi olayıdır. Büyük gemilerden direk servis yapabilmek çoğu kez mümkün olmamaktadır.

FIATA : Uluslararası Taşıma İşleri Organizatörleri Federasyonu’nun kısaltması.

FIFO : Genellikle depolamada ve maliyetlendirmede kullanılan, depolama için ilk giren malzemenin ilk çıkacağını öngören kuraldır.

Fiktif : Özel firmanın salt kendine ait gümrüklü malları depoladığı antrepo tipidir.

Fiktif Depo : Türkiye’ye girmesi gümrük mevzuatları ile ihracat veya ithalatı engellenmeyen mamül ve malların konulduğu ve bunlara özel gümrük memurlarının tayin edildiği ve mal sahiplerinin sağladıkları depo. Bir firmanın salt kendine ait gümrüklü malları depoladığı antrepo tipi.

Filo Yönetimi : Lojistik firmalarında var olan özmal araç, ekipman, garaj ve alt yapı sistemlerinin bir düzen içerisinde ahenkle yönetilmesi ve yürütülmesi işine filo yönetimi denir. Araçların nerede ne zaman olacağı, bakımları, hangi konaklama yerlerinde kalacağı, araçta bulunacak ekipmanlar, şoför durumu gibi tüm işlerin tamamını kapsar.

Fiyat İndirimli Sözleşme : Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, satıcı tarafından belirlendiği ve satılamayan ürünler için geri ödeme oranının, ürünün alıcı satış fiyatına göre değiştiği sözleşme.

Fiyat Koruması : Satıcı ile alıcı arasında bir sözleşme ile önceden belirlenmiş, fiyat veya fiyat artışları sistemi.

Fiyat Sabitleme : Ürün fiyatını sabit tutmak üzere tedârikçiler arasında yapılan gizli, dolayısıyla etik olmayan anlaşma.

Fiziksel Dağıtım : Üretilen malların tüketicilere fiziksel olarak taşınması, depolanması, stok kontrollerinin yapılması, ambalajlanması, bilgi iletişimi ve sipâriş işlemlerinin gerçekleştirilmesi.

Fiziksel Sayım : Depo veya tesisteki tüm envanterin, giriş ve çıkış işlemlerinin geçici süre ile durdurularak genellikle yılda bir ya da iki kez belirli bir düzen içinde sayılması ve kaydedilmesi sürecidir.

FOB : Uluslararası teslim şeklidir. Satıcı malları belirlenen tarihte ve yerde, alıcı tarafından temin edilen gemiye yüklemeyi gerçekleştirir. Mallar geminin küpeştesine (güvertesine) geçtikten sonra meydana gelebilecek her türlü hasar, kayıp ve masraflar alıcının sorumluluğundadır. Satıcı ihracat için gerekli tüm belgeleri hazırlar ve malların gümrük işlemlerini tamamlayarak teslim eder.

Forklift : Açık ve kapalı alanlarda yükleme, boşaltma, taşıma, yerleştirme, istifleme vb. elleçleme işlemleri için kullanılan çatallı taşıma/kaldırma aracı, çatallı kaldıraçtır.

Freia : KOBİ’ler için intermodal taşımacılık kullanımının sağlanması ile lojistik köyler arası hizmet, prosedür ve bilişim sistemleri bazında ticarî işbirliklerinin geliştirilmesi projesi.

Frigo Taşıma : -26 derece sıcaklığa kadar taze ve dondurulmuş gıda taşımacılığı anlamına gelir.

FTL : Bir treylerin taşıma kapasitesini tam olarak (hacim, ağırlık) dolduran yüktür.

G1 Belgesi : Yurtiçi eşya taşımacılığı konusunda acentelik yapacaklara verilen belgedir.

G2 Belgesi : Uluslararası ve yurtiçi eşya taşımacılığı konusunda acentelik yapacaklara verilen belgedir.

G3 Belgesi : Yurtiçi kargo taşımacılığı konusunda acentelik yapacaklara verilen belgedir.

G4 Belgesi : Uluslararası ve yurtiçi kargo taşımacılığı konusunda acentelik yapacaklara verilen belgedir.

Gabari : Taşıtların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.

Garanti Belgesi : İthal edilen ve satış sonrası bakım-onarıma tâbi ürünler için bakanlıkça verilen ve ithalatı yapan firmanın satış ve satış sonrası hizmet taahhütlerini içeren belge.

Gaylord : Genellikle kullanılan paletin en ve genişlik boyutlarıyla eşleştirilmek üzere boyutlandırılmış büyük ve katlı konteyner (Gaylord bu özgün konteyner çeşidi ile eş anlamlı hale gelmiş ticari bir markadır).

Geçici Kabul (Depo) : Depoya gelen malzemelerin kesin kabulünden önce yapılan kabul işlemi (Geçici kabule alınan malzemelere çeşitli kontrol işlemleri uygulanarak kesin kabul işlemine geçilir).

Geçici Kabul (İthalat) : Hammadde, yarı ürün veya ürün maddenin yurtdışından getirtilerek, ülke içinde farklı maddeler katarak veya katmayarak ya da üzerinde katma değerli işlemlerde (işçilik vb.) bulunarak veya bulunmayarak, yarı ürün veya ürün hâline getirilmesi ve yurtdışına çıkarılması (Bu maddelerin yurtdışına çıkarılmasında ambalaj maddesi olarak kullanılmak ve/veya üzerine monte etmek amacıyla yurtdışından getirtilecek eşya da geçici kabul rejiminden yararlanır. Sözkonusu maddelere gümrük vergilerinden tam veya kısmî muafiyet uygulanarak o ülkenin gümrük bölgesinde geçici bir süre kalması sağlanır.).

Geçiş Koridoru : Depolarda, ana koridora dik açı ile bağlanan koridor.

Gelen Malzeme Muayenesi : Gelen malzemenin spesifikasyonlara uygunluğunu saptamak üzere yapılan test, muayene vb. faaliyetler.

Geleneksel İşletme : Tümüyle e-ticaret tabanlı olmaktan ziyâde bina, demirbaş, depo, araç, mağaza vb. varlıklara sahip olan firma.

Gemi Bekleme Süresi : Geminin yük almak ve/veya boşaltmak üzere limanda beklemesi için izin verilen süre (Bu süre zarfında gemiyi kiralayan kuruluşlar, geminin beklemesinden dolayı gemi sahibine ek bir ödeme yapmaz. Ancak izin verilen sürenin aşılması durumunda çeşitli hesaplama ve iki taraf arasındaki anlaşmalara göre bir çeşit ceza olan demuraj ödenir.)

Gemiye Yükleyerek : Satıcının ihraç işlemleri ve/veya gümrüklemesi bitmiş mallarının, alıcının belirttiği yer ve zamanda, taşıma aracına yüklendiği ve bu aşamadan sonraki tüm masraf ve risklerin alıcıya ait olduğu uluslararası teslim şekli kavramı.

Genel Taşıyıcı : Çok sayıda müşteriye hizmet veren taşımacılık şirketi.

Gerçek Değerleme : Değere göre taşımacılık ücreti uygulamalarında göndericinin konşimentoda belirttiği gerçek ürün değeri.

Gerçek Zamanlı İşleme : Bir işletme uygulaması gerçekleştiğinde verinin anlık olarak işlenmesi (Bilginin daha sonra topluca işlenmesine dayalı yığınsal işlemenin karşıtıdır).

Geri Ödemeli Sözleşme : Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, satıcı tarafından belirlendiği, ancak satış sezonu sonunda tedârikçinin satılamayan her ürün için toptan satış birim fiyatının altında olacak şekilde bir geri ödeme yaptığı sözleşme.

Giydirme Depo : Çatının raflar üzerine oturtulduğu, genellikle yüksek irtifalı ve gereğinde taşınabilir olan depo.

Gizlenmiş Yük : Taşıyıcı araç içine saklanan, dokümanlarda belirtilmeyen ve farkedilmeyeceği varsayılan, yasal olmayan yükler.

Gizli Hasar : Görünüşte zarar görmemiş gibi duran bir kap içindeki ürünlerin sonradan hasar görmüş olduğunun anlaşılması durumudur.

Global Teminat : Gümrükleme muameleleri sırasında, devletin haklarını (vergiler yönünden) garantiye almak amacıyla, birden fazla yapılacak işlemde kullanılmak üzere, işlemin yapılacağı Gümrük Müdürlüğü’ne hitâben düzenlenen teminat.

Gönderici : Ürünün taşınmasını talep eden taraf, şirkettir.

Göz : Bir parti yük tarafından doldurulan bloktaki her bir bağımsız pozisyon, yer.

Göz Yerleştirme : Depoda toplama lokasyonlarında raf gözünde ürün yerleşiminin eniyilenmesi ile ilgili faaliyet (Birçok depo yönetimi yazılımı; toplama sıklığını, hacimsel kullanımı, toplanan malzemenin elleçlenen kısmının boyut olarak en az olmasını dikkate alan bu fonksiyona sahiptir.).

GPRS : Verilerin GSM şebekesi üzerinden kullanıcılara aktarılmasını sağlayan iletişim teknolojisi.

Gros Ton : Geminin tüm kapalı hacimlerinin ölçüsü (Geminin boyutları ile ilişkilidir).

Grupaj : Bir taşıma aracı veya kabının birden fazla göndericiye tahsis edilmesidir.

Gümrük Beyannamesi : Gümrük idarelerine, yurda girecek veya çıkacak olan, transit yapılmak veya başka bir işleme tabi tutulmak istenen eşyaya ilişkin özelliklerini, boyutlarını, niteliklerini belirten yazılı beyan belgesine denir. Nüsha olarak düzenlenir.

Gümrük Birliği : Bir veya daha fazla ülke arasında ithalat işlemlerini kolaylaştırmak, gümrük vergilerini kaldırmak ya da azaltmak, tüm ülkelerde aynı gümrük tarfesinin geçerli olmasını sağlamak amacıyla yapılan anlaşma.

Gümrük İzin Belgesi : Tüm yasal gerekliliklerin karşılandığına ve aracın ayrılabileceğine ilişkin gümrük belgesi.

Gümrük Müşaviri : Bir ücret karşılığı çalışan, ithalatçı ve ihracatçılar adına gümrüklerde yasal açıdan iş tâkip etme yetkisine sahip olan kişi veya kuruluşlar.

Gümrük Müşavirliği Karnesi : Gümrük işlemlerini bir başkası adına yapma yetki belgesi.

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu : Ürün ve kaynağın ülkesine bağlı olarak ithal edilen mallar için ne kadar vergi isteneceğinin listelendiği bir doküman.

Gümrük Tarife Kotaları : Belirli bir tarife oranına kadar ithal ve ihraç edilebilecek miktarın tanımlandığı ve bu miktar dışındakilere daha farklı (yüksek) bir tarife oranının ve kuralların uygulandığı durum.

Gümrük Tarifesi : İthalat ve ihracat ürünlerine uygulanacak vergi oranları çizelgesi.

Gümrük Tescil : İhracatçı ya da ithalatçı firma veya gümrükçüsü tarafından hazırlanan gümrük beyannamesinin gümrük nezdinde onaylanması, ilgili emtianın ithalatının yapılabilmesi için gümrük onayına sunulmasıdır.

Gümrük Vezne Alındısı : Gümrükte yapılan her türlü ödemeyi gösteren ve malzemenin ithalatında kullanılan belge.

Güvenli Bölge : Özel malzemelerin depolanması için ayrılan yerdir.

Güvenlik Stoğu : Tedarik süresi ve tüketim (satış) hızında olabilecek beklenmeyen durumlar sonucunda stoksuz kalma durumuna düşmemek için tutulan stok miktarıdır.

Güzergah : İnsan, mal, araç, hizmet veya bilginin, önceden belirlenmek üzere harekete başlama ve bitiş noktaları arasında izleyeceği yol.

Güzergah Belirleme Doğruluğu : Dağıtım işlemlerinin belirli yönetsel kurallara uygunluğu ve belirli bir kaynak kullanımı (araç, personel vb.) dahilinde yapılabilirliği.

Güzergah Planlama : Sipariş, araç, iklim, işgücü, kapasite, hız, mâliyet, zaman vb. bilgilere göre başlangıç ve bitiş noktaları arasında güzergâhların belirlenmesi süreci.

H1 Belgesi : Yurtiçi eşya taşımacılığı konusunda komisyonculuk yapacaklara verilen belgedir.

H2 Belgesi : Uluslararası ve yutiçi eşya taşımacılığı konusunda komisyonculuk yapacaklara verilen belgedir.

Hacim Kullanımı : Araç yüklemede ve depo yerleştirmede, yüksekliğin de boyutun kullanılarak yüklerin, optimal bir şekilde istiflenmesi.

Hak Devri : Ürün, hizmet veya mülklere ait hak, alacak veya gelirlerin bir alt işverene (taşerona) devri.

Ham madde : Üretim süreçlerinde işlenerek son ürünü elde etmede yüksek oranda kullanılan malzemeler.

Hamüle Senedi : Trenle yapılan taşımacılıkta kullanılan, makbuz niteliğindeki belge (Kıymetli evrak özellğine sahip değildir).

Hareketli Kasa : Konteynerler gibi taşınan, ancak boyutları itibariyle farklı olan, özellikle intermodal taşımacılıkta kullanılan römork ve vagon şasilerine bağlanabilen metal yük kasası.

Hareketli Raf : Raf bloklarının motor tahriki ile yatayda hareket edebildiği sistemdir. Bu hareket kabiliyeti ile daha az koridor planlanarak, daha yoğun bir depolama yapılabilmektedir. Genellikle giriş çıkış elleçleme hızı göreceli olarak daha düşük olan operasyonlarda (arşiv depolama gibi) kullanılır.

Hareketli Rampa : Zeminden römorka geçişi kolaylaştırmak için kullanılan hareketli rampa (Hareketli rampalar, yük kapasitelerine ve yüksekliklerine göre farklılıklar gösterir).

Hasar : Malzemelerin nakliyesi, depolanması, elleçlenmesi vb. işlemler sırasında oluşan yırtılma, çatlama, kırılma, bozulma, deforme olma, ıslanma vb. değer kaybına neden olan zararların tümü.

Hava Konşimentosu : Gönderici ile hava taşıyıcı arasında ciro edilemez formda hazırlanan taşıma senedidir.

Hızlı Tüketim Malları : Görece düşük fiyatla ve yüksek devir hızıyla satılan, tüketiciler tarafından sıkça satın alınan ve stokta sürekli bulundurulan tüketim ürünleri.

Hurda : İşletme açısından, değerini kaybeden ancak geri dönüşüme tâbi tutulduğunda değer kazanabilecek ama miktarı tam olarak öngörülemeyen mal, demirbaş.

IATA : Uluslararası hava taşımacılığında yolcu ve kargo taşımacılığının tariflerini ve yetkilendirilmelerini denetleyen örgüttür.

IATA-DGR : Tehlikeli Maddeler Kuralları

ICAO-TI : Tehlikeli Maddelerin Hava Yoluyla Güvenli Taşınması için Teknik Talimatları

IMCO Charge : Tehlikeli madde taşımalarında armatörün talep ettiği ek ücrettir.

IMDG : Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin denizyolu ile taşınması kurallarını içeren, bu maddelerin taşınabilmesi için, araç ve personelde gerekli belgelerin arandığı bir standart.

IMDG-CODE : Deniz Yoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin Uluslararası Kod

IMO Belgesi : Yanıcı, patlayıcı ve kimyasal taşımak için kullanılan belgedir.

Intermodal Taşımacılık : Intermodal taşımacılık; taşınacak malın, mal üzerinde herhangi bir fiziki işlem yapılmadan ve konteyner/treyler hiç açılmadan birden fazla taşıma modeli kullanılarak (Ro-Ro, karayolu, denizyolu, demiryolu) nihai varış noktasına ulaştırılmasıdır.

IQ : İntermodal ağların ve terminallerin kalitesinin geliştirilmesine yönelik proje.

Işık Yönlendirmeli Ayrıştırma : Ürün ayrıştırma sürecinde, led ekran vasıtasıyla hangi adrese kaç adet ürün konulacağını personele gösteren elektronik sistemdir. Üzerindeki düğmeler vasıtasıyla ayrıştırma işlemiyle ilgili sonucun depo yönetim sistemine bildirilmesini sağlar.

Işıklı Toplama : Ürün toplama sürecinde, led ekran vasıtasıyla hangi adresten kaç adet ürün toplanacağını personele gösteren elektronik sistemdir. Üzerindeki düğmeler vasıtasıyla toplama işlemiyle ilgili sonucun depo yönetim sistemine bildirilmesini sağlar.

İade : Alıcıya ürün tesliminden sonra hasar görmesi, reddi, ambalaj malzemelerinin geri kazanımı, kullanım süresinin dolması, modasının geçmesi, onarım vb. nedenlerle ürünlerin alıcıdan başlangıç noktasına geri götürülmesi faaliyetlerine denir.

İade Ürün Belgesi : Geri gönderilen ürünün şirketin orijinal ürünü olduğunu gösteren ve iade nedenini belirten form.

İade Ürün Yetkisi : Genellikle “Garanti/Geri Dönüşüm” bilgisini de içeren, şirketin orijinal ürünleri ile ilgili iade nedenlerini tanımlama yetkisi.

İade Yönetimi : Müşteriden tedarikçiye geri gönderilen ürünlerle ilgili taşıma, depolama, geri kazanım, imha gibi işlemlerin yönetimidir.

İç Bölge : Liman, demiryolu istasyonu gibi lojistik merkezlerin hizmet verdiği karasal bölge.

İçinden Geçilebilir Raf : İstif ekipmanının koridordan rafın içine girmesine izin veren, paletlerin derinlemesine istiflenmesine olanak tanıyan ve böylece koridor olarak ayrılan alanı minimize eden, az çeşit malın yüksek miktarlarda depolandığı, yerleştirme için travers yerine rayların kullanıldığı raftır. LIFO (last in first out – son giren ilk çıkar) prensibine uygun bir işleyiş sağlar.

İçine Girilebilir Raf : İçine çaka girmesine izin veren, ürünlerin derinlemesine istiflenmesine olanak tanıyan ve böylece koridor alanından tasarruf sağlayan, ürünlerin arkadan öne doğru yerleştirildiği, az çeşit malın yüksek miktarlarda depolandığı, yerleştirme için travers yerine rayların kullanıldığı raf (Bu raflarda FIFO uygulaması zordur).

İhale Örnek Dosyası : Gelecekteki fiyat teklifleri için karşılaştırabilir bilgi sağlamak veya gizli anlaşmaların olup olmadığının saptamak üzere ihaleye giren firmalara yönelik olarak hazırlanan dosya veya numûne.

İhracat : Malların içinde bulunulan ülkeden bir başka ülkeye gönderilmesi yolu ile oluşan ticaret.

İhracat Bildirim Formu : İhracatçı tarafından devlete verilen ve ihraç ürünleri hakkında temel bilgileri içeren form.

İhracat Sübvansiyonları : İhracatçı şirketlerin dış pazarlardaki rekâbet gücünü arttırmak için devletten aldığı hibe, vergi iadesi ve devlet olanaklarının ucuz veya ücretsiz kullanımı gibi haklar.

İkmal : Malzemenin depolama süreci aşamaları arasında farklı ambalaj biçimleri ve/veya depolama lokasyonları hâlindeki akışının (bulunabilirliğinin-tedâriğinin) sağlanması (Örneğin paletli stoklamadan kutulu stoklamaya, kutulu stoklamadan adetsel stoklamaya geçiş gibi).

İltisak Hattı : Ana hatlardan depo, fabrika gibi tesislere çekilen demiryolu bağlantı hattı.

İnsanlı Elleçleme Aracı : Yüksek lokasyonlara el ile yükleme veya boşaltmayı olanaklı kılan ve bu amaçla tasarlanmış çaka.

İrsaliye : Satılan malı bir yerden başka bir yere sevk ederken kullanılan, maliye onaylı mal teslimini gösteren resmi belgedir.

İstif : Belli ölçütlere göre farklı yüklerden oluşturulan bir yığın yük.

İstif Modeli : Yüklerin istifleme şekli, sistemi.

İstif Sırası : Yükleri birim yük hâlinde istiflenecek şekilde gruplanması.

İstifleme : Hacmi dikey yönde kullanmak amacıyla malzemelerin üst üste yığılmasıdır.

İş Birliği : Tedarik zincirindeki tüm tarafları, daha iyi zincir performansı için teşvik edebilmek, cesaretlendirmek ve özendirmektir.

İş Yükü Bazlı Sipariş Yönetimi : Bir iş atölyesindeki varolan işlerin, yüklerini ve atölye kapasitesini dikkate alarak, sipârişleri atölyeye gönderme yaklaşımı.

İş, Ticaret ve Taşımacılık İçin Elektronik Veri Değişimi : Uluslararası ticaretin ve taşımacılığın etkinlik ve verimliliğini arttırmak amacıyla ticarî verilerin içeriğine elektronik yoldan ulaşabilmek için geliştirilen bir dünya standardı.

İthalat : Malların bir başka ülkeden, içinde bulunulan ülkeye getirilmesi yolu ile oluşan ticaret.

İthalat Sorumlusu : İthalat gümrük işlemleri ile ilgili yasal düzenlemeleri yerine getirmekten sorumlu olan taraf.

İtme Esaslı Sistem : Üretim ve dağıtımın, talep tahminleri esas alınarak, diğer bir deyişle kesinleşmiş sipârişlere dayalı olmadan gerçekleştirme sistemi (Ürün, satış noktalarına doğru itilir ve satılması beklenir).

İzleme Temelli Ticaret : Tedarikçilerin stok sahipliğini, perakendecilerin depolarında veya mağazalarında, ürünler satılıncaya dek sürdürdüğü, aralarında yoğun bilgi paylaşımının sözkonusu olduğu iş modeli. Eşzamanlı bilgi sistemleri, katma değer yaratmayan faaliyetlerin ortadan kaldırılması, mâliyet düşürülmesi, başabaş noktası paylaşımı vb. yollarla ticarî iş ortaklarının karşılıklı yarar sağlaması.

İzlenebilirlik : Depoda bir yükün, giriş anından itibaren çıkış anına dek izlediği yol ile ilgili verilerin, süreç boyunca elde edilebilmesi.

K1 Belgesi: Yurt İçi ticari amaçla eşya taşımacılığı yapacaklara verilen belgedir. Şirketler için 75 ton taşıma kapasitesi şahıslar için 25 ton kapasite şartı uygulanmaktadır.

K2 Belgesi: Sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili yurtiçi eşya taşımacılığı yapacak ve ticari taşımacılık yapmayacaklara verilen belgedir.

K3 Belgesi: Yurtiçi ticari amaçla ev ve büro eşyası taşımacılığı yapacaklara verilen belgedir.

Kabotaj: Deniz ticaretinde bir ülkenin kendi ülkesi içinde taşımacılık yapma yetkisini salt kendi bayrağını taşıyan taşıyıcılara vermesidir. Ayrıca karayolu taşımacılığında ticari araç sürücülerinin başka ülkelerde çalışma hakkı olarak da kullanılmaktadır.

Kabul Belgesi: Amir banka tarafından alınan ve üzerinde yazılı miktarın belirtilen tarihte ödeneceğini gösteren belge.

Kamyon Römork: Bir kamyon tarafından çekilen ve taşıyacağı yükün özelliklerine uygun bir şekilde îmal edilen, yük taşıma amaçlı karayolu taşıma aracı.

Kanban: Tam Zamanında Üretim/Tedârik sistemlerinde gereksinim duyulan malzemenin, gereksinim duyulduğu zaman ve miktarda teminini sağlayan bilgi, doküman, sinyal, elektronik mesaj. Bir stok noktasında yeni parti malın bir önceki partinin kullanımına bağlı olarak sipariş edildiği bir çekme sistemi.

Kapasite: Belirlenmiş koşullar altında, süre veya başka ölçütlere göre elde edilebilecek en yüksek üretim (çıktı) miktarı.

Kapasite Planlama: Lojistik ve tedârik zinciri gereksinimlerini doğru zaman ve yerde karşılamak üzere gerekli kaynakların temini.

Kara Taşımacılığı: Karada yapılan, dolayısıyla hem karayolu, hem de demiryolu taşımacılığını içeren taşımacılık.

Kara Terminali: Küresel lojistik zincirin bir parçası olan intermodal tasımacılıkta, terminaller yükün toplanarak konsolide edildiği, diğer ulasım türüne (demiryolu / denizyolu / havayolu) aktarma isleminin ve/veya katma değer faaliyetinin yapıldığı ve yükün dağıtım sistemine aktarıldığı yerlerdir.

Karayolu Taşımacılığı: Karayollarında kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, yol, otoyol, köprüler ve benzeri yapı ve alanlarını ve araçlarını kullanarak yapılan yük ve insan taşımacılığı.

Karayolu-Demiryolu Taşımacılığı: Açıklama Aynı sevkiyat kapsamında karayolu ve demiryolu taşımacılık modlarının, konteyner veya treylerin vagon üzerinde taşınmasıyla gerçekleştirilen karma taşımacılık.

Karayolu-Denizyolu Taşımacılığı: Aynı sevkiyat kapsamında karayolu ve denizyolu taşımacılık modlarının, konteyner veya treylerin gemide taşınmasıyla gerçekleştirilen karma taşımacılık.

Karayolu-Havayolu Taşımacılığı: Aynı sevkiyat kapsamında karayolu ve havayolu taşımacılık modlarının birlikte kullanılmasıyla gerçekleştirilen karma taşımacılık.

Kargo: Tek parçada 100 kg ağırlığı geçmeyen, genellikle ambalaj veya kap içerisinde olan küçük boyutlu koli, sandık, paket gibi parça eşya (AB’de bu değer 30-35 kg arasında uygunlanmaktadır).

Karma Taşımacılık: Aynı sevkiyat kapsamında en az iki farklı taşımacılık sisteminin birlikte kullanılması.

Karuzel: Genellikle yüksek miktardaki küçük parçaların toplama operasyonunda kullanılan otomatik malzeme depolama ve elleçleme ekipmanı (Yatay ve dikey olmak üzere iki tip olabilmektedir).

Katma Değer: Bir şirketin girdilerine kattığı değer (İşçilik, amortisman, kâr, vergi ve borçlar toplamı), arttırılan veya iyileştirilen değer, işlevsellik veya yarar.

Katma Değerli İşlemler: Depolarda müşteri talepleri üzerine yapılan etiketleme, ambalajlama, katlama, ısı ölçme, aktarma, karıştırma, birleştirme, ayırma, paletleme, hafif montaj, iade işlemleri, imha, kullanım kılavuzu ekleme, barkod işlemleri, bakım-onarım işlemleri vb. gibi işlemler.

Kayar Raf: Yüksek devir hızı ve daha iyi hacim kullanımı amacıyla; kutu, palet vb. paketler için FIFO ilkesini gerçekleştirmek üzere bir paket alındıktan sonra diğer paketlerin eğimli makaralar üzerinde kayarak boşaltma pozisyonuna geldiği raf.

Kırk Ayak Eşdeğeri: Konteyner terminolojisinde kullanılan ve 40 feet’lik (12,16 m.’lik) konteynere karşılık gelen bir ölçü birimi

Kingpin: Çekici ile yarı-römork bağlantısını sağlayan büyük pim.

Kloz: Sigorta çeşitlerine göre poliçe genel koşullarındaki noktaları tamamlayan ve özellikle dikkat edilmesi gereken koşulları gösteren uyarılar.

Kod: Ortak kullanılan bilgileri ayrıştırarak sınıflandırmak amacıyla metnin sayısal veya alfasayısal gösterimi.

Koli Etiketi: Taşımacılıkta kullanılan kolilerin dış yüzünde yer alan, varış yeri ve koli içeriği bilgisini gösteren etiket.

Koli Kodu: Parça (item) barkodundan farklı olarak, parçaların içine konduğun paketin barkodu.

Kombine Taşımacılık: Taşımanın başlangıç ve bitiş aşamalarında karayolunun kullanıldığı ve aradaki uzun mesafeli taşımanın demir, nehir, kanal veya deniz yolu ile yapıldığı taşımacılık sistemi.

Konsolidasyon: Küçük miktarlı yüklerden büyük yükleme partileri oluşturarak taşımacılıkta ölçek tasarrufu sağlanması.

Konsollu Raf: Özellikle uzun malların (profil, boru, levha, plastik, ahşap vb.), yan yana veya üstüste istiflenmesinde kullanılan, ön tarafı açık yatay yönde taşıyıcı kolları olan raf.

Konşimento: Yükleme talimatıdır. Gönderici ve alıcının tüm detaylarının bulunduğu, yükleme yeri ve tarihi, malın teslim edileceği yer, mal cnisi, adedi, brüt kilosu ve teslim şekli gibi bilgileri içerir.

Konteyner: Her türlü atmosferik koşullara dayanıklı olan, özellikle denizyolu taşımacılığı bağlantılı karma taşımacılıkta kullanılmakta olan, kolay elleçlenebilen ve üstüste istiflenebilen yüklerin içine yerleştirildiği standart metal yük kasaları.

Konteyner Havuzları: Boş konteyner taleplerinin karşılandığı konteyner stok sahaları.

Kontrat Lojistiği: Lojistik hizmet sağlayıcı şirket ile yapılan sözleşmeye bağlı olarak lojistik operasyonların dış kaynak kullanılıp gerçekleştirilmesi.

Konveyör: Malzemenin sürekli olarak taşınmasını sağlayan; yatay, dikey veya eğimli bir şekilde hareket edebilen taşıyıcı sistem.

Kotalar: İthal edilen malların miktarlarının kontrol altında tutulması amacıyla, bir ülke tarafından ürün gruplarına veya bir başka ülkeye uygulanan sınırlandırmalar.

Köprülü Vinç: Rıhtımdan gemiye, gemiden rıhtıma konteyner elleçleyebilen, iki ayaklı, genellikle bir ray veya kendi tekerlekleri üzerinde tek hat olarak gidip gelebilen vinç.

Kullanılabilir Adresler: Depolarda, geçiş ve hizmet alanları (koridorlar, katma değerli hizmetler, araç yükleme ve boşaltma alanları vb.) hariç depolama amacıyla kullanılabilecek alanlar.

Küşat: Mal sahiplerinin, beyannâmelerini düzenleyebilmek için beyandan önce eşyalarını muayene etme, numûne alma ve tartma hakkı.

L1 Belgesi: Yurtiçi lojistik işletmeciliği yapacaklara verilen belgedir.

L2 Belgesi: Karayollları Taşıma Kanunu gereği, uluslararası lojistik işletmeciği yapan firmelerın sahip olması gereken bir yetki belgesidir. Kanun hükümlerince belirtilen ihlaller gerçekleştirilmedikçe, bu belgenin geçerlilik süresi 5 yıldır.

Lardner Kuralı: Taşıma mâliyetleri yarıya indirilirse ürünlerin sunulabileceği pazar alanının 4 kat artacağını ifâde eden kural.

Last Expiry First Out: Son kullanım tarihi en geç olan malın ilk çıkacağını öngören ilke (Böylece ürünün operasyonda kalma süresi daha uzun olmaktadır. Ancak depolama açısından son kullanım tarihinin geçirilmesi riski artmaktadır.)

LIFO: Son giren malzemenin ilk çıkacağını öngören ilke, bir sisteme son giren öğenin sürece ilk olarak katılması ilkesi.

Lider Lojistik Hizmet Sağlayıcı: Bir şirketin lojistik hizmetlerinin tümünün veya büyük bir kısmının organizasyonunu üstlenen, bu çerçevede lojistik hizmet sağlayıcıları (3PL) seçen, performanslarını değerlendiren ve aralarındaki eşgüdümü sağlayan şirket.

Liman: Yüklerin ve yolcuların aktarılması hizmetlerini sunan, diğer limanlarla bağlantıları sağlayan farklı taşımacılık türlerinin kesişim noktası.

Limanda Kalma Süresi: Bir gemiyi kiralayan firmaya yükleme/boşaltma yapması için verilen süre.

Lojistik: Taşımacılık, depolama, paketleme ve elleçlemeden oluşan fiziksel akış ile gümrükleme, sigorta, gözetim, stok yönetimi ve sipâriş yönetiminden oluşan hizmet akışıdır. Ayrıca Lojistik, taşıma ve depolamanın birlikte kullanımıyla başlayan ve belirtilen faaliyetlerin bütünleşik bir şekilde yapılması ile son bulan bir fonksiyondur.

Lojistik Harita: Seçilen bir bölgede seçilen bir sektör veya mal için tüm nakliye, depolama vd. lojistik faaliyetleri gösteren diyagram.

Lojistik Maliyetleri: Lojistik operasyonlar sırasında oluşan taşıma, depolama, stoklama, sipâriş işlemleri ve idarî giderlerden oluşan mâliyetler.

Lojistik Yönetimi: Müşteri gereksinimlerini karşılamak üzere, üretim noktası ve tüketim noktaları arasındaki mal, hizmet ve ilgili bilgilerin ileri ve geri yöndeki akışları ile depolanmalarının etkin ve verimli bir şekilde plânlanması, uygulanması ve kontrolunu içerem tedârik zinciri süreci aşamasıdır.

Low-Bed (Deve Boynu Treyler): Ağır iş makineleri ya da özel proje yükleri gibi uluslararası ve yurt içi karayolu taşıma yönetmeliğine göre standartların dışında, normal kamyonların veya tırların taşıyabilecekleri uzunluk, yükseklik, genişlik ve tonajdan farklı olan yüklerin taşınmasını sağlayan yarı römorktur.

M1 Belgesi: İl sınırları içinde kargo işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilen belgedir.

M2 Belgesi: Yurtiçi kargo işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilen belgedir.

M3 Belgesi: Uluslararası ve yurtiçi kargo işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir

Mahrece İade: İthal edilen malzemenin niteliklerine uygun olmadığı durumlarda ithalatçı firmanın malzemeleri ihracatçı firmaya iade etme işlemi.

Mal: Satın alınan, kiralanan veya elde edilen ürün.

Mal Kabul: Depoya gelen malzemenin kabul edilmesi işlemi (İşlem, yükün boşaltılarak mal kabul alanına alınması, kayıtlı bilgilerle fiziksel bilgilerin karşılaştırılması, malın depoya alınması ve kaydının tutulması işlemlerini içerir).

Mal Kabul Alanı: Depoya gelen malzemenin kabul işlemlerinin yürütüldüğü alan.

Malzeme Talebi: Depodan mal almak, depoda yoksa satınalma işlemini başlatmak üzere yapılan talep.

Malzeme Taşıma Sistemleri: Malzeme ve ürünlerin fiziksel olarak taşınması sırasında kullanılan donanımlar (Örneğin konveyör, çaka, vinç, elle taşıma araçları vb.).

Malzeme Yönetimi: Bir şirket içindeki tüm malzemelerin; kodlama, gereksinim plânlama, stok kontrolu, tedârik, depolama vb. faaliyetlerini içerecek şekilde yönetimi.

Manifesto: Taşıyıcı ve acentesi tarafından hazırlanan detayların listesini gösteren belge. Araçtaki toplam kargonun özet detaylarını içermekte ve genellikle gümrük amaçlı kullanılmaktadır.

Maut: Almanya'da 12 ton üzeri araçlardan alınan otoyol kullanım vergisidir.

Menşei Şahadetnamesi: Uluslararası ticarette dolaşımda olan ürünün, üretildiği yeri yani hangi ülkeye ait olduğunu gösteren belgedir.

Mesafe Ekonomisi: Taşıma mesafesi arttıkça birim ton*km başına düşen mâliyetin azalacağı ilkesi.

Mevsimsel Stok: Bir mevsim başlamadan önce mevsim boyunca oluşacak tüketimi karşılamak üzere tutulan stok.

Mezanin Tip Raf Sistemi: Özellikle küçük ve çok sayıda ürün çeşidinin söz konusu olduğu durumlarda kullanılan, mal yerleştirme ve toplamayı yapacak personelin boyu ile orantılı olan, tek veya çok katlı platformdan oluşan raf sistemi.

Mobil Araç Terminal Seti: Motorlu taşıtların uzaktan tâkibini, kontrolunu ve yönetimini sağlayan, araçların konum bilgilerinin, kendi özel konumlama ve/veya GPS (Global Positioning System) sisteminden yararlanarak periyodik tâkibinin yapıldığı, merkeze kablosuz telekomünikasyon (uydu , radyo frekeansı ile çalışan karasal sistemler vb.) ortamları üzerinden aktaran, ekran-klavye birimi ile donanmış olanların ayrıca merkez ofis ile karşılıklı olarak veri haberleşmesinde bulunabildiği ekipman seti.

Mobil Depoculuk: Müşteri hizmet düzeyi ve devri yüksek olan yiyecek-içecek gibi malların, özellikle yoğun satış dönemi veya saatlerinde belirli noktalarda mobil araçlar üzerinde bulundurulması.

Modlar Arası Taşımacılık: Aynı taşıma aracı veya kabı ile iki veya daha fazla taşımacılık modu kullanılarak yapılan ve mod değişimlerinde araç veya kap içindeki yüklerin herhangi bir elleçlemeye tâbi tutulmadığı taşıma şekli.

Muayene: Depolama veya Gümrük noktalarında malzemenin iç ya da dış görevliler (üçüncü şahıslar) gözetiminde, gerektiğinde numûne alınıp analiz edilerek kontrol edilmesi (nicelik ve niteliklerinin belirlenmesi) işlemi.

Mûdi: Depoda malı olan müşteri.

Muhabir Banka: Alıcının çalıştığı âmir bankanın kabul ettiği akreditifleri ilettiği ve satıcının çalıştığı banka.

Multimodal Taşımacılık: Yüklerin, birden fazla taşımacılık (kara, hava, deniz, demir yolu, boru hattı) türünün ardışık olarak kullanılarak taşınması.

Mutlak Sorumluluk: Taşıyıcının tüm yükümlülüklerden sorumlu olduğu ve konşimentoda veya genel yasal düzenlemelerde bulunan, normal muafiyetlerle korunmadığı durum.

Mücbir Sebep: Sözleşmelerde tarafların kendi kontrolleri dışında gelişen ve öngörülemeyen durumlardan dolayı sorumlu tutulamayacaklarına ilişkin hüküm (Örneğin deprem, sel, savaş vb.).

Mühür: Yük aracının yüklenmesinden sonra, izinsiz açılıp açılmadığını belirlemek amacıyla kullanılan bir çeşit kilitleme sistemi.

Müşteri: Ürünün ve hizmetlerin satıldığı kurum veya kişi.

Müşteri İlişkileri Yönetimi: Müşteri özellikleri ile satış ve pazarlama faaliyetlerinin çok yönlü ve çapraz analizleri yoluyla müşterilere daha etkin ve verimli hizmetler sunulmasını amaçlayan bilgi sistemi.

N1 Belgesi: İl sınırları içinde nakliyat ambarı işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilen belgedir.

N2 Belgesi: Yurtiçi nakliyat ambarı işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilen belgedir.

Navlun Bedeli: Taşıma hizmeti karşılığında ödenen ücrettir.

Net Ağırlık: İçine konduğu paket veya kabın haricinde ürün ağırlığı.

OCTI: Uluslararası Demir Yolu Taşımacılığı Merkez Ofisi

Optimizasyon: Kaynak planlama ile paralellikleri bulunan bir kavramdır. Mevcut kaynaklar dahilinde alınacak aksiyon ve uygulanacak planlar ile bu kaynakların maksimum kapasite ile kullanılması, verimlilik, karlılık gibi kurumun ölçülebilir değerlerinin arttırılmasını amaçlarken; ceza, gecikme, kayıp gibi performans kriterleri ile ölçümlenen bir yapı içinde bu kriterlerin en düşük seviyede tutulmasını hedeflemektedir.

Ordino: Konşimentoda yazılı malların kısım kısım çekilebilmesini temin etmek üzere hazırlanan emir veya talimatnamedir. Ordino aynı zamanda konşimentoya karşılık malın gümrükten çekilmesi için talimattır.

Organize Lojstik Bölge: Tüm ulaştırma ağlarına en yakın noktada, içinde lojistik ve taşımacılık ile ilgili özel ve kamuya ait kuruluşların bulunduğu, taşımacılık modları arasında hızlı, güvenli ve düşük mâliyetli aktarma sistemlerine ve depolama alanlarına sahip lojistik amaçlı düzenlenmiş özel ihtisas bölgesi.

Ortak Etiket: İş ortakları tarafından kullanılan standart etiket formatları (Ortak etiketler; sevkiyat, konteyner/palet, koli veya parça etiketleri olarak kullanılır ve genellikle barkodları içerir. Barkod etiketleme yazılım ürünlerinin birçoğu artık şablon olarak düzenlenmiş olup, çok daha yaygın olarak kullanılmakta olan ortak etiket standartlarına sahiptir.).

Ortalama Stok: Belirli bir dönemde bir ürün, bir ürün grubu veya tüm ürünler için elde bulundurulan ortalama stok düzeyi.

OTIF: Demir Yolu ile Uluslararası Taşımalar Hükümetlerarası Örgütü

Otomatik Ayrımsama: Birbirinden farklı barkod standartlarını tanıma (okuma) işlevselliği (Böylece farklı standartlara sahip barkodlar, ardışık olarak okunabilmektedir).

Otomatik Depolama Sistemi: Malzemenin depodaki yerine yerleştirilmesi ile depolandığı yerden alınarak sevkedilmesi işlemlerinin bilgisayar kontrollü donanımla gerçekleştirildiği, her bir raf koridorunda yerleştirme ve toplama amaçlı olarak yatay ve dikey yönde hareket edebilen robotların çalıştığı depolama sistemi.

Otomatik Elleçleme Sistemi: Işıksız ortamda, tam otomatik ekipmanın çalıştığı, dolayısıyla insan gerektirmeyen depolama ve elleçleme sistemi (Örneğin AS/RS, AGV, otomatik konveyör, robot vb.).

Otomatik Kılavuzlu Araç: Malzemeleri güvenli ve plânlı bir şekilde, önceden belirlenen noktalara bilgisayar destekli olarak, zemindeki kablolar, optik sistemler vb. sistemler yardımıyla taşıyan araç.

Otomatik Stok Kaydı Düşümü: Gerçekleştirilen üretim miktarına göre o üretim için malzeme gereksiniminin ürün ağaçlarından yararlanarak hesaplanıp sözkonusu malzeme stoklarından otomatik olarak düşülmesi.

Otomatik Tanımlama Sistemi: Üretim ve hizmet sistemlerinde, bir nesnenin kimliğini elektronik yoldan tanımlayan ve bu veriyi işleyerek bilgi hâline dönüştüren teknoloji.

Ölü Stok: Belirli bir süre boyunca talebi veya tüketimi gerçekleşmemiş stok.

Ön Sevk İhbarı: Malzemenin depoya gelmeden önce mal girişini kolaylaştırmak amacıyla bilgisinin temin edilmesi (Firma, satınalma sipâriş numarası, stok kodu, marka, model, tarih, miktar, kap kodu vb. bilgileri içeren doküman; EDI, e-posta, faks ya da telefonla verilebilir. Bu bilgilerin malzeme girişinden önce işlenmesi, fiilî mal girişi sırasında mal kabul hızını artırır. ).

Özel Antrepo: Bir firmanın salt kendine ait gümrüklü malları depoladığı antrepo tipi.

Özel Karayolu Taşıması: Bir şirketin, sahip olduğu malları, kendi karayolu araçlarıyla taşıması.

P1 Belgesi: İl sınırları içinde dağıtım işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilen belgedir.

P2 Belgesi: Yurtiçinde dağıtım işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilen belgedir.

Paket: Ürünleri dış etkilerden koruyan, onları bir arada tutarak; pazarlama, taşıma, depolama, dağıtım işlemlerini kolaylaştıran, metal, plastik, karton vb. malzemelerden yapılmış kap.

Paketleme: Ürünlerin; pazarlama, depolama, taşıma veya dağıtım amacıyla, uygun paketleme malzemeleri kullanılarak ve miktar, güvenlik vb. koşullar dikkate alınarak biraraya getirilmesi.

Palet: Depolama ve taşımacılıkta kullanılan, çeşitli malzemelerden (tahta, metal, plastik vd.) üretilen, çaka tarafından elleçlenen ve ürünün, üzerine konulduğu platform.

Palet Havuzları: Bir grup firmanın paletlerini aralarında paylaştıkları sistem.

Paletleme: Ürünün, taşınmak ve depolanmak üzere paletlerde istiflenmesi.

Panelvan: Yük taşımak için üretilmiş, 3-5 metrelik kapalı kasaya sahip, minibüse benzer hafif ticari araç (Yarı kapalı açık kasa olan kamyonette açıkta mal taşınırken, bu modelde kapalı bir depo gibi içi boş bölümde yük taşınır. Amaç olumsuz hava koşullarından malı korumak uzun süre güvenli bir şekilde muhafaza etmektir. Ayrıca ek bir frigorifik sistemle soğuk ortam gerektiren mallar da böylece korunabilir.).

Parça: Bitmiş üründe kullanılan, kullanan taraf için yarı ürün nitelikleri taşıyan malzeme (Örneğin; motor için piston, bilgisayar için sabit disk gibi.).

Parça Başı Ücret: Bir araç içinde yapılan çoklu gönderimlerde uygulanan vagon yükü/treyler yükü ücreti (Tüm masrafların gönderim başına düşen payıdır.).

Parça Yük: Buğday, kömür gibi dökme yük formunda olmayan, genel yük olarak da tanımlanabilen ve farklı paket tipinde olabilen parsiyel yükler.

Parmak Rampa: 80 dereceden fazla bir açıya sahip, yükseltilmiş yükleme rampası (Böylece kamyon ve römorklar, hem yandan, hem arkadan, geleneksel yöntemlerle yüklenebilir).

Parsiyel: Aynı güzergahtaki birbirinden farklı müşterilerin yüklerini, aynı TIR ile taşıma yöntemidir.

Parti: Diğer malzemelerden ayrı olarak işleme tutulan, ayrı bir kod ile izlenen malzemelerin oluşturduğu ve depoda ayrı bir lokasyonda tutulması gereken yığın.

Parti Toplama: Siparişlerin, partiler hâlinde gruplandırıldığı toplama yöntemi (Sipâriş toplama elemanı, genellikle 4 ilâ 12 siparişten oluşan partideki tüm sipârişleri bir seferde toplar.).

Periyodik Stok Kontrol Yöntemi: Stok düzeylerinin hafta veya ay gibi periyodik zamanlarda kontrol edildiği stok kontrol yöntemi.

Peşin Ödeme: Alıcının parayı peşin ödeyerek; malın ulaşmaması, bir kısmının gönderilmesi, hasarlı mal ulaşımı ve bunun gibi bâzı sorunların oluşma riskini kabul etmesi durumu.

Poliçe: Sigorta akdinin yapılmış olduğunu ve akdin karşılıklı olarak koşullarını (her iki tarafın haiz olduğu hak ve borçları) gösteren yazılı bir sözleşme.

Proforma: Satıcı tarafından alıcı adına düzenlenen ve yapılan anlaşma ile ilgili her türlü detayı gösteren ön faturadır.

R1 Belgesi: Yurtiçi taşıma işleri organizatörlüğü yapacak tüzel kişilere verilen belgedir.

R2 Belgesi: Karayolları Taşıma Kanunu gereği, uluslararası taşıma işleri organizatörlüğü yapan firmaların sahip olması gereken bir yetki belgesi türüdür. Kanun hükümlerince belirtilen ihlaller gerçekleştirilmedikçe, belge geçerlilik süresi 5 yıldır.

Raf: Depolarda düzeni sağlamak, üzerine ürün koymak, yükseliği kullanabilmek ve malı korumak amacıyla kullanılan, sürekli sabit olan veya gerektiğinde ölçüleri ayarlanabilen, metal, ahşap veya plastik malzemeden yapılmış bir depolama donanımı.

Raf Gözü: Rafta bir yük veya ürünün, depolanmak amacıyla konulduğu, ayrılmış pozisyon alandır. (Göz, bir veya daha fazla birim yükseklikte veya derinlikte olabilir).

Raf Kümesi: Bir koridor boyunca sıralanmış raflardan oluşan dizi, öbek, küme.

Raf Sırası: Çok sayıda raf gözünden oluşan ardışık sıra.

Rampa: Taşıma aracının kasası ile yükleme bölgesinin aynı yükseklik düzeyinde olmasını sağlayan ve böylece malzemenin boşaltma ve yükleme işlemlerini kolaylaştıran alan.

Rassal Depolama Politikası: Ürünlerin hangi stok alanına depolanacağı kararlarını operatörlere ve/veya bir yazılım sistemine bırakan, ürünlerin herhangi bir lokasyona konulmasına izin veren ve etkin hacim kullanımını sağlayan politika.

Rastsal Yerleştirme Sistemi: Rastsal stoklama politikasını uygulamak amacıyla ürünlere yer tahsisi yapan depo yerleştirme sistemi (Böylece ürünün özelliklerine uygun yer ataması ve daha verimli alan/hacim kullanımı sağlanır).

Reach-Truck: Depolama ihtiyacının karşılanmasında geniş koridorlarda (yaklaşık 3 metre genişlikte), yan yüklemeli ve 10 – 13 metre yüksek seviyelerde istifleme yapılan depolarda kolay, rahat, hızlı ve güvenli hareket imkanı sağlayabilen elektrikli istif ekipmanıdır.

Reasürans: Sigorta şirketlerinin, teminat verdikleri risklerin, anlaşma yoluyla önceden belirlenmiş bir kısmını, prim karşılığında başka sigorta şirketlerine devretme işlemi (yeniden sigorta).

Rezerv Alanlar: Yerleştirme, toplama veya başka amaçlar için kullanılmak üzere, önceden belirlenmiş özel alanlar (Örneğin çapraz sevkiyat alanı gibi).

Rezerve Stok: Belli bir ürün için açılan iş veya sipâriş emri çerçevesinde gerekli miktarda ayırılmış stok.

RF ID: Çevresinde anten sarılı olan bir mikroçipten ve bir okuyucudan oluşan, bir yazılım -donanım sistemi ile bütünleştirilen, etiket ve okuyucu arasındaki veri iletişiminin radyo dalgaları ile sağlandığı otomatik tanıma sistemidir.

RF Sistemler Üzerinden Araç Takip Sistemi: Motorlu araca monte edilmiş bir Mobil Araç Terminal Seti ekipmanını kullanarak, araçların konum bilgilerinin, periyodik olarak tâkibinin yapıldığı merkeze RF bazlı (GSM, Mobitex, Telsiz) sistemler üzerinden aktarılarak tâkibine, kontroluna ve yönetilmesine, ayrıca ekran-klavye birimi ile donanmış olanların merkez ofis ile karşılıklı olarak veri haberleşmesine olanak sağlayan sistemin bütünü.

RF Terminal: Barkod, karekod tarama veya tuşları ile manuel işlem yapılarak bilgi toplama, toplanan bu bilgilerin kayıpsız, hatasız istenen sistem veri tabanına radyo frekansı ile online olarak teslim etmeyi sağlayan, aynı şekilde sistem veri tabanından personeli yönlendirmeye yönelik bilgileri ekranı vasıtasıyla gösteren, kullanımı kolay, mobil el bilgisayarlarıdır.

RID: Tehlikeli Malların Demir Yolu ile Uluslararası Taşınmasına İlişkin Düzenlemeler

Rıhtım: Kıyıya paralel olarak inşâ edilen yükleme/boşaltma terminali.

Risk Havuzlama: Müşterilerin gereksinimlerini ortak tesis/araç/kaynak kullanarak karşılama yoluyla toplam sistem mâliyetlerinin düşürülmesi işlemi (Böylelikle tüm riskler bir havuzda toplanarak (merkezîleştirilerek) mâliyetler düşürülür.).

RO-LA Taşımacılığı: Karayolu taşımacılığı ile başlayan, karayolu taşıma araçlarının vagonlara bindirilerek uzun mesafenin demiryolu ile gerçekleştirildiği ve sonunda karayolu taşımacılığı ile biten kombine taşımacılık şekli.

RO-RO Gemisi: Karayolunda kullanılan yük araçlarını taşıyan, sözkonusu araçların tekerlekler üzerinde yürüyerek yüklendiği ve boşaltıldığı özel tip gemi.

RO-RO Taşımacılığı: Karayolu taşımacılığı ile başlayan, karayolu taşıma araçlarının Ro-Ro gemilerine bindirilerek uzun mesafenin denizyolu ile gerçekleştirildiği ve sonunda karayolu taşımacılığı ile biten kombine taşımacılık şekli.

Rotalama: Taşıma işleminin başlangıç noktasından ulaştırılacak noktalara hangi sıra ve güzergâh ile yapılacağının belirlenmesi.

Römork: Bir çekici araç tarafından çekilen ve taşıyacağı yükün özelliklerine uygun bir şekilde îmal edilen, kendi tekerlekleri üzerinde park edilebilen, yük taşıma amaçlı karayolu taşıma aracı.

Römorkör: Büyük gemilerin, liman alanlarında hızlı ve güvenli bir şekilde manevra yapmasına yardımcı olan motorlu deniz aracı.

Sabit Depolama Politikası: Her ürünün, kendisi için ayrılmış özel bir alana depolanması politikası.

Sabit Fiyat: Üzerinde hiç bir şekilde değişiklik yapılmayan fiyat.

Sabit Fiyat Sözleşmesi: Sözleşme dönemince firma tarafından fiyat üzerinde herhangi bir değişikliğin yapılmayacağı sözünün verildiği sözleşme.a

Sabit Maliyetler: Kısa vâdede yapılan işin miktarından etkilenmeyen, sabit kalan mâliyetler.

Sabit Sipariş Aralığı Sistemi: Siparişlerin sabit zaman aralıklarında verildiği ama sipâriş miktarının fiilî stok düzeyine bağlı olarak değiştiği sistem.

Sabit Ürün Gözü: Belli bir stok kalemini yerleştirmek için ayrılmış yer.

Sağlık Sertifikası: Gıda taşımalarında sıklıkla kullanılan ve taşınan malın hijyenik koşullarda olduğunu belgeleyen bir doküman.

Sandık: Çivi, civata vb. bağlantı elemanları ile rijit hâle getirilmiş bir taşıma kabı.

Sapma: Yükün belirli bir yönde ilerlerken, alıcı, varış noktası veya rota değiştirme nedeniyle başka bir yere yönlendirilmesi durumu.

Satınalma: İstenen kalite, zaman ve miktarda, uygun fiyatta, uygun bir teslîmat ve ödeme plânı ile, gerekli görüldüğü takdirde ek koşullarla mal veya hizmetlerin mülkiyetinin satıcıdan alıcıya geçmesi.

Satınalma Siparişi: Satınalma talebi ve bilgisinin tedârikçiye bildirildiği evrak, form veya elektronik ortamdaki mesaj.

Satış İndirimli Sözleşme: Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, satıcı tarafından belirlendiği ve belli bir hedef değerin aşılması durumunda, satıcının satılan her fazla ürün için alıcıya iskonto yaptığı sözleşme.

Satış ve Operasyonların Planlaması: Geleceğe yönelik tedârik zinciri faaliyetleri kapsamında, çelişen işletme amaç ve plânlarını dengeleyen stratejik plânlama sürecidir. Aynı zamanda; iş plânı kapsamında geleceğe yönelik talepleri kapasite ile dengelemek ve yatırım gereksinimlerini belirlemek amacıyla yapılan stratejik plânlama faaliyeti de denilebilir.

SCOR Modeli: “Tedarik Zinciri Konseyi (SCC: Supply Chain Council) tarafından 1996’da ortaya çıkarılmış, müşteri memnuniyetine yönelik tedârik zincirlerinin yönetimi için standart bir metodoloji sağlayan, tedârik zincirinin karmaşıklığını azaltan bir modeldir. (SCOR modelinin yapısı ve kapsamı, konsey üyelerinin gereksinimlerine göre değişir ve gelişir).

Seçenek Rota: Öncelikli (Birincil) rotada öngörülen noktaya ulaşılabilmesine rağmen daha az yeğlenen güzergâhlardan herhangi biri.

Sefer Sözleşmesi: Yük taşıma ile ilgili olarak, salt sefer bazında geçerli olan sözleşme.

Seferdeki Yük: Denizyolu taşımacılığı süreci içinde limanda henüz yüklenmemiş durumda veya yüklenmiş olup seyir hâlindeki gemide olan mallar.

Sejur Ücreti: Demiryollarında ray üzeri bekleme ücreti.

Senaryo Planlaması: Olası koşulların zamana göre değişimini öngörerek seçenek uygulamalara yönelik etkin kararların verilmesinde kullanılan bir plânlama yaklaşımı.

Serbest Bölge: Genel olarak serbest bölgeler, ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla beraber gümrük bölgesi dışında sayılan, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerler olarak tanımlanabilir.Serbest Bölgelerde altyapısı hazır arsalar, genel ve müstakil depolar, ofisler ve açık stok sahaları, hazır üretim tesisleri kiralık veya tapu mülkiyeti ile yatırımcıların hizmetine sunulmaktadır.

Seri Taşıma Konteyner Kodları: Tedarik zinciri içinde konteynerlerin kolayca izlenebilmesi için kullanılan kodlar.

Sevk İhbarı: Malın sevkinin gerçekleşmiş olduğunu alıcıya bildiren ihbar.

Sevk İrsaliyesi: Üzerinde araçtaki yükün adını, miktarını, navlun bedelini, kesilen fatura numarasını belirten resmi evrak. Malların nakli sırasında vergi mevzuatı bakımından kontrol edilebilmesi amacıyla, ticari emtianın bir yerden başka bir yere nakli sırasında düzenlenmesi ve malla birlikte bulundurulması zorunlu olan belgedir.

Sevkiyat: Taleplerin (sipârişlerin) belirli ölçütlere göre (sevk günü, yeri, yükleme aracı, rotası, miktarı vb.) tasnif edilerek ilgili resmî evraklarla talep edilen yerlere ulaştırmak üzere depodan çıkarılması işlemi.

Sevkiyat Kimlik Numarası: Bir sevkiyat işlemine tahsis edilen kontrol kimlik numarası ya da gümrük teşkilatlarının, sınırı geçen bir sevkiyatı tanımakta kullandığı numaradır.

Sevkiyat Listesi: Bir sipârişin gönderilen ve gönderilmemiş (kalan) miktarlarını gösteren liste.

Sevkiyat Lojistiği: Şirket ile müşteriler arasında gerçekleşen sipâriş işlemleri, paketleme, dağıtım, araç-kargo takibi, teslîmat, iadeler vb. lojistik faaliyetler.

Sınıflandırılmış Depolama Politikası: Ürünlerin hareket vb. ölçütler dikkate alınarak sınıflandırıldığı ve bu sınıflar için ayrı stok alanlarının bulundurulduğu depolama politikası.

Sınır Kapısı: İhracat ve/veya ithalat araçlarının transit güzergahları üzerindeki ülkelere giriş yaptıkları ya da ülkelerden çıkış yaptıkları ülke sınırlarını belirtir.

Sıralı İstifleme: Yüklerin, raf kullanılmadan, bir plân dahilinde zemin üzerinde üst üste istiflenmesi.

Sigorta: Olası risklerin gerçekleşmesi sonucu doğabilecek zararları gidermek üzere, önceden ödenen prim karşılığında bu işle uğraşan kuruluşla yapılan iki taraflı yazılı sözleşme.

Sipariş Başına Hacim İndeksi: Ürünün stoklama alanının/hacminin, sipâriş sayısına oranı (Bu değeri daha az olan ürünlerin, yükleme/boşaltma noktalarına daha yakın olan stok alanlarına yerleştirilmesiyle malzeme taşımalarında avantaj sağlanabilmektedir.).

Sipariş Karşılama Süresi: Müşteri sipârişinin alınmasından, sipârişin müşteriye teslîmatına kadar geçen süre.

Sipariş Toplama Aracı: Raflarda palet yükünden daha az olan sipârişleri elle toplamak için tasarımlanmış, yatay ve dikey yönde sipâriş toplama yaparken operatörün de yükselmesini sağlayan, diğer bir deyişle operatörün de makina üzerinde yer değiştirmesine olanak veren malzeme elleçleme ekipmanı.

Sipariş Yönetimi: Talep ya da sipârişlerin karşılanması, fiyatlandırılması, kaydının tutulması, stokların kontrolu, stok tahsisinin yapılması ya da üretim/satınalma gereksiniminin ilgili yerlere bildirilmesi, sipâriş tâkibi yapılması, teslîmatın ve tahsilatın izlenmesi ile gerekli mutabakatların yapılması işlemleri (Müşteriden sipârişin alınmasından, malzeme/malın teslim edilmesi ve mâliyetlendirme/tahsilat işlemlerine kadar olan sürecin yönetimidir.).

SMART İlkesi: Performans göstergelerinin stratejik (Strategic), ölçülebilir (Measurable), erişilebilir (Achievable), gerçekçi (Realistic) ve doğru zamanda (Timely) olma ilkesi.

Son Kilometre Problemi: Dağıtım kanallarında müşteriye teslîmatın son aşamasını gerçekleştirme sorunu.

Sovtaj: Hasar gören ürünlere sigorta eksperi tarafından biçilen maddi değerdir.

Sözleşme Yönetimi: Bir veya birden fazla tarafın, aralarında hukukî bir ilişki oluşturmak amacıyla karşılıklı anlaşmaları işleminin yönetilmesi.

Spanzet: Yükün üstünden geçerek, yükün taşınacağı yüzeye sabitlenen ve üzerinde “gırgır” olarak bilinen gergi mekanizmasıyla gerilerek yükü sabitlemekte kullanılan polyester şeritlerin genel adıdır.

Standart Palet Rafı: Paletler için tasarımlanmış standart raf.

Standart Ürün Kodu: “Uniform Product Code” Konseyi (UPCC) tarafından verilen; ilk beş karakteri üreticiyi, diğer 5 karakteri ise ürünü tanımlayan kod.

Stok: Gelecekte oluşacak veya oluşabilecek gereksinimlere karşı genellikla depolarda bulundurulan malzeme.

Stok Birleştirme: Her bir stok kaleminden daha az sayıda stok bulundurmak amacıyla farklı lokasyonlardaki stokların, daha az lokasyonda biraraya getirilmesi.

Stok Gün Sayısı: Eldeki stoğun, öngörülen kullanım hızına göre tükenme süresi.

Stok İçin Sevkiyat: Standart ürünler için dağıtım kanalının her aşamasında stok bulundurarak müşteri isteklerinin hemen karşılandığı dağıtım stratejisi.

Stok Kontrol: Stokların sürekli veya periyodik olarak izlenerek, stok fazlalığı veya stok eksikliğine neden olmayacak şekilde ve belirlenmiş kurallara uygun biçimde sipârişlerin veya gereksinimlerin belirlenmesi.

Stok Kontrol Sistemi: Stok düzeyinin, tanımlanmış en az düzeyin altına inilmeyecek ve en yüksek düzeyin ise üstüne çıkılmayacak şekilde, sipârişlerin, en yüksek stok düzeyi ile sipâriş anındaki varolan stok düzeyi arasındaki fark kadar verildiği stok yönetim sistemi.

Stratejik İttifaklar: Tedarikçilerin birbirleriyle yarışan ve birbirlerine ters düşen anlaşmazlıklar yerine, ortak amaçlar doğrultusunda sistemin etkinliğini arttırmak için işbirliği yapması ve biraraya gelmesi.

Stratejik Ortaklık: Bir tedarik zincirinde, uzun dönemli hedefleri gerçekleştirmek üzere en az iki bağımsız organizasyon (tedârikçiler-üreticiler-dağıtıcılar) arasında oluşturulmuş dikey ilişki.

Supalan: Genellikle kara ve deniz yolu ile yapılan taşımalarda kullanılan, malzemenin taşımayı yapan araç üzerinde gümrüklemesinin yapıldığı durum.

Sürastarya: Starya süresinden sonra başlayan, yükün gemiye yüklenme veya boşaltılmasında fazladan geçen ve ödeme cezasına tâbi olan süre.

Sürdürülebilir Depo: Ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerini birlikte ve dengeli bir şekilde dikkate alarak tasarlanan ve yönetilen depo.

Sürdürülebilir Liman: Çevre ve topluma duyarlı bir şekilde faaliyetlerini gerçekleştirerek uzun bir süre hizmet verebilecek liman.

Sürekli İkmal: Sürekli ürün akışını ve perâkendeci stoklarında daha az ürün tutulmasını sağlamak için, tedârik zincirindeki mal ve bilgi akışının eşgüdümlenmesi.

Sürmeli Palet Rafı: Genellikle FIFO kuralını uygulamak üzere, arka arkaya sıralanmış bir kanal oluşturan, önceki paleti iterek çoklu palet beslemeyi sağlayan, paletin kanalın bir yönünden verildiği ve diğer yönünden alındığı raf.

Sürşarj: Aracın taşıma kapasitesinin üzerinde yüklenmesi.

Swap Body: Üst üste istiflenemeyecek ve stacker tarafından tepeden kaldırılamayacak kadar ince yapılmış konteynerlerin adıdır. İlk satın alma masraflarını düşürmek ve uzun vadedeki yakıt masraflarını en azda tutmak için oldukça hafif malzemelerden üretilirler. Boyutları, diğer konteyner taşıyan araçlara yüklenebilmesi için standart İSO konteyner boyutlarındadır. Genelde dört köşesinde bulunan katlanabilir ayakları sayesinde herhangi bir yükleme/boşaltma sistemine gerek kalmadan taşındığı aracı değiştirebilir.

Tactics: İntermodal yük gönderilerinin; varolan taşımacılık sistemi ile bütünleşik ve otomatik şeklide transferi projesi.

Takdiri Ücret: Beklenmedik yerel koşulları karşılamak üzere normal yük ücretine eklenen masraf ya da farklı müşterilere ait yükleri taşırken, taşıyıcı tarafından her bir müşteriye uygulanan sabit ücret olarak tanımlanabilir.

Taklep - Arz Dengeleme: Talep ile kaynaklar arasındaki farkı azaltmak için pazarlama, fiyatlandırma, depolama, paketleme vb. faaliyetler ile ayarlama yaparak mâliyetleri en iyi noktaya çekme çalışması.

Talebe Göre Paketleme: Müşteri isteklerini dikkate alarak, ürünlerin paketlenmesine yönelik katma değerli hizmet.

Talep: Belirli bir malzemenin belirli bir miktarı için ortaya çıkan gereksinim.

Talep Karşılama: Tedarik zinciri içinde bir talebin (sipârişin) yerine getirilmesi (karşılanması).

Talep Planlama Sistemi: Tedârik zincirinde, bir ürünün veya hizmetin talebine yönelik olarak tüm veri kaynaklarının uygun düzey ve/veya dönem bazında belirlenmesi, toplulaştırılması ve önceliklendirilmesi sistemi.

Talep Planlaması: Bir ürün veya hizmetin öngörülen bir döneme (yıl, 6 ay, 3 ay, ay vb.) ait talebinin; gerek geçmiş satış verilerinin, gerekse geleceğe yönelik etkileyen etmenlerin bir senaryo yaklaşımı ile dikkate alınarak ürün ailesi, ürün veya lokasyon bazında belirlenmesi.

Tam Hizmet Finansal Kiralama: Araç-gereçlere ek olarak, destekleyici hizmetleri de içeren kiralama şekli.

Tam Konteyner Yükü: Bir konteynerin taşıma kapasitesini, hacim ve/veya ağırlık yönünden tam olarak dolduran yük.

Tam Treyler Yükü: Bir treylerin taşıma kapasitesini, hacim ve/veya ağırlık yönünden tam olarak dolduran yük.

Tam ve Zamanında Teslimat: Müşteri hizmetinin ölçüsü (Bir sipârişin tam ve zamanında olduğunun düşünülmesi için sipârişin tüm kalemlerinin zamanında ve istenen miktarda teslim edilmesi gerekir.).

Tam Zamanında Teslimat Sistemi: Gerekli malzemenin, gereken zamanda ve miktarda, gereken yerden alınıp, gereken yere, gereken zamanda ve istenilen koşullara uygun olarak sevk ve teslîmatına yönelik sistem.

Tampon Stok: Üretim akışını dengelemek amacıyla iş merkezleri arasında tutulan stok.

Tarife Dışı Engeller: Bazı ürünlerin ithalatlarını engellemek için devletler tarafından konulan tarife dışı bürokratik engeller (Örneğin mâliyetleri veya süreyi artıran uygulamalar gibi.).

Tarifeli Döngüsel Sefer: Bir araç tarafından bir program çerçevesinde çeşitli noktalardan aynı veya farklı yüklerin alınarak bir veya birden fazla noktaya teslim edilmesi ve teslîmatlar sırasında boş kapların toplanması veya tüm teslîmatlar tamamlandıktan sonra ters güzergâh izlenerek boş kapların toplanarak geri getirilmesi sistemi.

Tarifesiz Hat: Belirli bir zaman çizelgesi olmayan, yük hazır olduğunda taşımanın gerçekleştirildiği ve seferden sefere göre rotası değişen hatlar.

Tarifesiz Sefer: Yolcu ve yük taşımacılığında tarife dışı ticarî sefer.

Tartım İstasyonu: Aracın toplam ve dingil ağırlıklarını kontrol etmek için, kamusal yollarda kurulan tesis.

Taşıma Aracı Yanında Teslim: Yüklerin taşıma aracının yanında teslimi (Yükün sorumluluğun, bir işletmeden diğerine nerede geçtiği nokta).

Taşıma İrsaliyesi: Araç sahibinin, nakliyesini yaptığı yükün ve gideceği adresin bilgilerinin bulunduğu resmî evrak.

Taşıma İşleri Organizatörlüğü: Bir taşımacılık aracı yükünden az olan yükleri konsolide ederek taşıma faaliyetlerinin organize edilmesi.

Taşıma İşleri Organizatörü: Nakliye işlerinin organizasyonunu; nakliye, gümrük, depolama vd. şirketlerin verdikleri hizmetleri kullanarak gerçekleştiren şirket ya da müşterilerin taşımacılık faaliyetlerini genellikle konsolide ederek, diğer şirketlerin kaynaklarıyla birlikte gerçekleştiren şirket olarak tanımlanabilir.

Taşıma Sözleşmesi: Gönderici ve taşıyıcı arasında imzalanan; taşınan mal, taşıma koşulları ve taşıma ücreti konusundaki ayrıntıları içeren sözleşme.

Taşıma Süresi: Araca malın yüklenmesinden, malın varacağı noktaya teslimine kadar geçen toplam süre.

Taşımacılık: Kara, hava ve deniz yolu veya boru hattı kullanılarak ve resmî belge ile gerçekleştirilebilen yük aktarımı.

Taşımacılık Faturası: Taşıma süreci kapsamında taşımanın yanısıra verilen diğer hizmetler için kesilen toplam fatura.

Taşımacılık Planlama: Tedarik zincirinin belli bir aşamasına yönelik olarak taşımacılık gereksinimlerini belirleme, en etkin ve verimli bir biçimde taşımaları plânlama süreci.

Taşımacılık Yönetim Sistemi: Fiyatlandırma, rotalama, filo yönetimi, açık saha yönetimi, mâliyet yönetimi vb. taşımacılık faaliyetlerinin, çağdaş teknolojiler kullanılarak yönetimini sağlayan yazılım sistemi.

Taşımacılık Yönetimi: Sevkiyat sipârişleri ve statü bilgileri, dispozisyon, rota plânlaması, fiyatlandırma, sevkiyat evrakları, sevkiyat yönetimi ve tâkibi, performans değerlendirme gibi fonksiyonların kullanılarak araç filosunun yönetilmesi.

Taşıyıcı: Herhangi bir taşımacılık moduyla yolcuyu/yolcuları veya başkasına (müşterisine) ait yükleri, ücreti karşılığında taşıyan şirket.

Tedarik: Gerekli olan makina, alet, aygıt, hammadde, malzeme, parça, yarı-ürün, ürün ve hizmetlerin uygun tedârikçilerden sağlanması amacıyla gerekli olan araştırma, seçme, plânlama, stok kontrol, satınalma, nakliye, teslim alma, değerlendirme vb. faaliyetlerin tümü.

Tedarik Lojistiği: Tedarikçiler ile şirket arasında gerçekleşen taşıma, depolama, sigortalama, gümrükleme, iade vb. lojistik faaliyetler.

Tedarik Periyodu: Malzeme tedârik süreci çevrim süresi.

Tedarik Planlama: Bir ürün veya hizmetin tedârik zincirine; uygun düzey, süre ve aralıklarda yeni değerler eklemek üzere, tedârik kaynaklarını belirleme, önceliklendirme ve temin etme faaliyetlerinin planlanması.

Tedarik Zinciri: Mal ve hizmetlerin tedarik aşamasından, üretimine ve nihai tüketiciye ulaşmasına kadar birbirini izleyen tüm halkaları kapsar. İş süreçleri açısından bakıldığında, tedarik zinciri; satış süreci, üretim, envanter yönetimi, malzeme temini, dağıtım, tedarik, satış tahmini ve müşteri hizmetleri gibi pek çok alanı içine almaktadır.

Tedarik Zinciri Yönetimi: Hedeflenen müşteri hizmet düzeyini en düşük mâliyetle karşılamak, doğru zamanda doğru miktarda ve doğru yerde mal üretimi ve dağıtımını sağlamak üzere tedârikçiler, üreticiler, distribütörler ve perakendecileri en etkin ve verimli şekilde eşgüdümünü sağlayan yönetim yaklaşımı.

Tedarikçi: Mal ve hizmet sağlayıcısı firma.

Tedarikçi Yönetimli Envanter: Tedârikçinin müşterilerinin yerleşim yerlerinde bulunan anlaşmalı stok alanlarındaki konsinye stokları yönetmekle yetkili olduğu bir tür tedârik zinciri bilgi paylaşım sistemi.

Tedarikçi Yönü: Bir firmanın mal ve hizmetlerinin alındığı tedârikçiler tarafı.

Tehlikeli Madde: Sağlığa, güvenliğe ve bulunduğu ortamdaki diğer malzemelere zarar verme riski olduğu için taşıma ve depolama sırasında özel önem verilmesi gereken malzeme.

Tek Modlu Taşımacılık: Yükün karayolu veya demiryolu gibi tek taşımacılık türü kullanılarak taşınması.

Tek Parça Akışı: Bir partideki parçaların her birinin tekil akışı.

Teklif Talep Formu: Gereksinimlerin yazılı olduğu, potansiyel tedârikçilerden gelebilecek teklifleri değerlendirmek için kullanılan doküman.

Telafi Hakkı: Bir sözleşme ihlâlinin oluştuğu düşünüldüğünde ve satıcı uyarıldıktan sonra, satıcının sorunu giderme (ek zaman vb. bir şekilde) hakkı.

Temel Coğrafi Konum: Bir bölge için nakliye ücretlerinin belirlenmesinde baz alınan coğrafi nokta (Bu nokta sâyesinde, bölgedeki diğer komşu noktaların ücretleri, bu noktaya ait temel ücrete ekleme veya temel ücretten çıkartma yapılmak sûretiyle hesaplanır).

Temel İhlal: Bir sözleşmenin ihlâl edildiğini gösteren temel unsurların bütünü.

Temel Stok Politikası: Sabit sipâriş miktarı ve sabit sipâriş aralığı sistemlerinin bir karışımı olan stok politikası (Stok düzeyleri periyodik olarak gözden geçirilmekle birlikte sipârişler, sipâriş verme düzeyine gelindiğinde (o noktaya düştüğünde) verilir. Sipâriş miktarı da, eldeki stok miktarı temel stok düzeyine yükseltilecek kadar verilir.).

Temin Süresi: Bir ürünün/hizmetin satınalma sipârişinin veya üretim emrinin verilmesi ile sipâriş teslîmatının veya ürün üretiminin gerçekleşmesi arasındaki süre (Hem satınalma, hem de üretim istekleri için kullanılır.).

Tercihli Yük: Yüklerin salt belirli bir ülke, bölge veya şirkete ait araçlarla taşınabileceğini ifâde eden kavram.

Terk: Taşıyıcının, rotasının tümü veya bir kısmı üzerinde hizmet vermek veya yükü/aracı teslim etmek için onay bekleme işlemi.

Terketme Hakkı: Bir sözleşme ihlâlinin oluştuğu düşünüldüğünde, karşı taraf (alıcı veya satıcı) uyarıldıktan sonra ilgili sevkiyatın kabul edilmeme hakkı.

Termin: Bir isteğin (sipârişin) karşılanabileceği (teslim edileceği) süre, işin bitirilme süresi.

Terminet: Çok modlu yük taşımacılığı için yeni nesil ağ ve terminal yapısı geliştirme projesi.

Tersine Lojistik: Müşteri/müşterilere yapılan teslîmat sonrasında iade, boş kap dönüşü, hurda vb. nedenlerle malların ve/veya paketleme malzemelerinin müşterilerden orijin noktalarına veya belirlenmiş diğer noktalara, yeniden kullanım, onarım, yenileme, yeniden üretim, geri dönüşüm, imha vb. amaçlarıyla geri götürülmesi.

Tersine Lojistik Mühendisliği: Rakip ürünlerin sökülüp (demonte edilip), fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik olarak ayrıştırılıp lojistik bakış açısıyla analiz edilmesi.

Tescilli Marka: Şirketlerin adlarını, ürünlerini ve hizmetlerini diğer şirketlerden farklı kılmak ve korumak için kullandığı sembol, simge, yazım karakteri vb.

Tesellüm: Malzemeyi teslim eden yetkili personelden, malın, firma yetkilisi tarafından teslim alınma işlemi (belgelendirilmiş teslim alma işlemi).

Tesellüm Belgesi: Depolama, taşıma ve/veya katma değerli hizmetler sunmak üzere, söz konusu hizmeti veren firma, tedarikçi veya müşterilerden malı teslim alırken veya teslim ederken imzalama ve kaşeleme suretiyle söz konusu eşyaların ilgili tarafın sorumluluğuna geçtiğini belgelemek üzere düzenlenen evraktır.

Tesis Lojistiği: Bir şirketin aynı lokasyondaki tesisleri arası ve/veya tesis içindeki lojistik operasyonlar.

Teslim Zamanı: Bir malın müşteriye teslim edildiği tarih ve/veya saat.

Teslimat Koşulları: Sevkiyat mâliyeti, teslim zamanı, teslim yeri gibi sözleşme koşulları.

Teslimat Öncesi Peşin Ödeme: Satıcının riskini ortadan kaldırmak üzere, teslîmat öncesi yapılan peşin ödeme.

Teslimat Teyidi: Teslimatın durumu (kusursuz ve/veya zamanında teslim edildiği/edilmediği vb.) hakkında, göndericiye taşıyıcı tarafından iletilen, teslim alan kişinin imzasını da içeren yazılı doküman.

Teslimatı Bölme: Yükün bölünmesi ve bir kısmının bir yere, diğer kısmının ise başka bir yere gönderilmesi.

Teslimatta Ödeme: Malların teslimi sırasında, alıcının taşıyıcıya yaptığı mal bedeli karşılığı yaptığı ödeme (Satıcı, alıcının malı kabul etmemesi riskini üstlenmektedir).

THC: Limandaki elleçleme ücretidir.

TIR Anlaşması: Birleşmiş Milletler Teşkilatı bünyesindeki, Uluslararası Nakliyat Birliği (IRU) tarafından 15 Ocak 1959 tarihinde Cenevre’de imzalanan bir anlaşma (Bu anlaşma, ile ülkeler arası ticarî eşya naklinde gümrük formaliteleri basitleştirilmiş, Türkiye bu anlaşmayı 1961’de kabul etmiş, 1966’da uygulamaya almıştır.)

TIR Karnesi: Hareket noktasındaki gümrük idaresinden, varış noktasındaki gümrük idaresine kadar bir prosedür altında taşımayı sağlayan bir gümrük transit belgesidir. İhtiva ettiği sayfa sayısına göre 4, 6, 14 ve 20 yaprak olmak üzere çeşitlere ayrılmıştır.

Ticari Ortak: Birbiriyle sürekli olarak ticari ilişkide bulunan şirketlerden her biri.

TMFB: ADR’ye göre tehlikeli maddelerin karayoluyla taşımacılığı alanında faaliyet gösteren; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecileri, bu faaliyet alanlarından biri veya birden fazlası için Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına başvurarak Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almaları zorunludur.

TMGD / DGSA: Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığının asıl görevi, işletmenin başındaki kişinin sorumluluğu altında, yapılan işin gereklilikleri kapsamında en uygun araç ve faaliyetleri belirleyip kullanımını sağlayarak, en güvenli yolla bu faaliyetlerin yönetimini kolaylaştırmaktır.

Tonaj: Bir yük taşıma aracının ton cinsinden taşıma kapasitesi.

Topla Paketle: Stoktan ürün alınması ve sevkiyat için paketlenmesi.

Toplam Lojistik Maliyeti: Taşıma, depolama, stok, sipariş yönetimi, genel yönetim maliyetlerinin toplamı.

Toplama: Malzemelerin müşteri sipârişi doğrultusunda gönderilmek üzere bulunduğu depodaki lokasyonlardan toplanması işlemi.

Toplama Gözü: Toplama, yerleştirme ve ikmâl işlemlerinde kullanılmak üzere, her bir parça için önceden belirlenmiş yer.

Toplu Taşıma İrsaliyesi: Araç sahibi tarafından, nakliyesini bir seferde yaptığı, farklı şirketlere ait yükler için hazırladığı ve kaydettiği taşıma irsaliyesi.

TRACECA: İpek Yolunun yeniden canlandırılması amacıyla bir Avrupa-Kafkasya-Asya çok modlu taşımacılık koridoru oluşturmak için 12 ülkenin yaptığı çok taraflı temel anlaşma.

Trafik Dengesi: Bir ticaret hattında giden ve gelen yolcu, yük veya ekipman (araç/taşıt) miktarlarının aynı olması.

Trafik Yönetimi: Taşıma modlarının, taşıyıcıların ve ilgili hizmetlerin yönetimi.

Transit Stok: Ürünlerin sevkiyatı sırasında oluşan, henüz kullanıma ve satışa hazır olmayan, yoldaki (sipâriş edilmiş) stok.

Transit Yükleme: Uluslararası taşımacılıkta yükün bir taşıyıcıdan başka bir taşıyıcıya transferi (Genellikle deniz taşımacılığında kullanılır.).

Transpalet: Depoda sipâriş toplama, araç yükleme ve boşaltma işlemlerinde kullanılan, alçak konumlarda çalışmaya elverişli malzeme elleçleme ekipmanı.

Treyçek: En az iki dingilli motorlu çekici ile üstüne farklı amaçlı ekipman veya kasa monte edilebilen şasiden oluşan, treyler çeken ticarî karayolu yük taşıma aracı (Amerikan İngilizcesinde Truck veya Semi-Trailer Truck, Britanya İngilizcesinde de Lorry veya Tractor Trailer kullanılmaktadır).

Treyler Yükünden Az: Bir treylerin taşıma kapasitesini, hacim ve/veya ağırlık yönünden tam olarak doldurmayan yük.

Tutanak: Belirli bir olayı veya durumu belirlemek üzere ilgililerce imzalanmış belge

Tüm Riskler Poliçesi: Malın zarar görmesi ve kaybı ile ilgili tüm riskleri içeren sigorta poliçesi.

Tüm Test ve Elden Çıkarma Süresi: Ürünün, üretim başlangıcından sevkiyatına kadar gerçekleştirilen tüm test, doküman kontrolu ve onay süreci süresi.

UNECE: Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu

UBAK (Ulaştırma Bakanları Konferansı) Belgesi: UBAK Türkiye'nin de aralarında kurucu olarak bulunduğu 17 ülke tarafından 17 Ekim 1953 tarihinde kurulmuştur. Bugün UBAK a bağlı üye sayısı 42 dir. Kuruluş amacı, üye ülkeler arasında (politik amaç), uluslar arası taşımacılığının sosyal boyutlarını da kapsamı içine alarak taşımacılığın daha güvenli ve çevre standartlarına uyumlu (sosyal amaç) filolarla ekonomik ve teknik olarak etkin ve hızlı bir şekilde yapıldığı bir entegre taşıma sisteminin yaratılmasıdır. UBAK belgesi, Sekretarya tarafından üye ülkelere tanınan kota dahilinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bankalığı tarafından belirli koşulları sağlayan firmalara her yılın başında tahsis edilen, beraberinde usule uygun olarak doldurulmuş bir seyir defteri olan, üye ülkeler arasında gerçekleştirilen taşımalarda kullanılan izin belgesidir.

Ulaştırma Bakanları Konferansı: Üye ülkeler arasında uluslararası taşımacılığın sosyal boyutlarını da kapsamı içine alarak, taşımacılığın daha güvenli ve çevre standartlarına uyumlu filolarla, ekonomik ve teknik olarak etkin ve hızlı bir şekilde yapıldığı bir bütünleşik taşıma sisteminin oluşturulması amacıyla kurulan, Türkiye’nin de kurucu üye olarak bulunduğu devletler arası bir organizasyon.

Uluslararası Denizcilik Örgütü: Denizcilik sektörüne yönelik düzenlemeler konusunda uzlaşma oluşturmaya çalışan bir Birleşmiş Milletler organizasyonu.

Uluslararası Güvenli Konteyner Sözleşmesi: Bir fabrikanın konteyner üretebilmesi ve üretilen konteynerlerin taşımacılıkta kullanılabilmesi için Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO) esaslarını belirlediği bir sözleşme.

Uluslararası Karayolu Taşımacılığı: Uluslararası Karayolu Taşımacılığının kısaltılmış adı (Türkiye’de hatalı bir biçimde taşımacılıkta kullanılan bir araç adı olarak da günlük kullanım dilinde geçmektedir).

Uluslararası Sektörel Sınıflandırma Standardı: Ekonomik verileri analiz etmek, karşılaştırmak ve istatistiksel olarak değerlendirmek amacıyle sınıflandırmada kullanılan Birleşmiş Milletler Sistemi (Bu sınıflandırma yapısı, bölge veya ülkelere göre farklılıklar göstermektedir).

Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu: Sivil havacılık konuları ile ilgilenen, devlet temsilcilerini gerekli yasal düzenlemeleri yapmak üzere biraraya getiren Birleşmiş Milletler birimi.

Uluslararası Standartlar Örgütü: Tüm teknik ve teknik dışı dallardaki standartların belirlenmesi çalışmalarını yürütmek amacıyla, 1946’da Cenevre’de kurulan uluslararası örgüt.

Uluslararası Taşıma: Bir ülkeden bir ülkeye doğrudan veya transit olarak; karayolu, denizyolu, demiryolu ve/veya havayoluyla yapılan her çeşit taşıma.

Uluslararası Teslim Şekilleri: Ticarî terimlerin, uluslararası satışlarda ülkeler arasında farklı yorumlanmasının önlenmesi ile satıcılara ve alıcılara sorumluluklarını belirtmek amacıyla, Uluslararası Ticaret Odası tarafından hazırlanan ve kullanılması isteğe bağlı olan uluslararası yorum kuralları.

Uydudan Araç Takip Sistemi: Motorlu araca monte edilmiş bir Mobil Araç Terminal Seti ekipmanını kullanarak, araçların konum bilgilerinin, periyodik olarak tâkibinin yapıldığı merkeze uydu bazlı (Eutelsat, Inmarsat vb.) sistemler üzerinden aktarılarak tâkibine, kontroluna ve yönetilmesine, ayrıca ekran-klavye birimi ile donanmış olanların merkez ofis ile karşılıklı olarak veri haberleşmesine olanak sağlayan sistemin bütünü.

Uygun Taşımacılık: Müşteri/ürün vb. özellikler dikkate alınarak en uygun tek veya karma taşımacılık sisteminin seçilmesi.

Uyumluluk: Pazarı yeniden şekillendiren sosyo-ekonomik, demografik, politik, teknolojik, vd. yapısal değişimlere uyum sağlayabilmek üzere tedârik zinciri tasarımını değiştirebilmek; strateji, ürün ve teknolojilere göre tedârik ağını yenileyebilmek.

Uzlaşma: Taşıyıcı tarafından imzalanan ve ICC (International Chamber of Commerce) tarafından kayda alınan bir doküman (Taşıyıcının, belirlenmiş bir acenta tarafından yayınlanan fiyat listesindeki ücretlere tâbi olduğunu gösterir).

Üçüncü Parti Lojistik: Müşterilerinin lojistik faaliyetlerini (öncelikle taşıma ve depolama) üstlenen ve konusunda uzman olan lojistik şirketler (Birinci parti ifâdesi ile satıcı şirket, ikinci parti ifadesi ile alıcı şirket, üçüncü parti ifadesi ile ise satıcı ve alıcı şirketler arasındaki bâzı hizmetleri üstlenen şirket kastedilmektedir).

Üretim: Malzeme, işçilik, enerji, makina vb. üretim kaynaklarını kullanarak kullanıcılar için yararlı ürün ve/veya hizmetler oluşturulması.

Ürün Stoğu: Sevkiyata hazır durumda olan ürün.

Üst ve Yanları Açık Konteyner: İki yanı ve tavanı olmayan, bâzen her iki baş kısmı da yerinden çıkarılabilen, tabanı kalın olan, her iki yandan ve üstten yüklemeye uygun olan konteyner.

Üstten Yükleyici: Yükleri üst kısmından tutarak kaldıran, taşıyan ve yerleştiren malzeme elleçleme ekipmanı.

Üstü Açık Konteyner: Standart konteynere sığmayan veya konteyner kapısından çaka vb. donanım ile yüklenemeyen blok mermer, düz cam, makina gibi yüklerin konduğu, üstü açık konteyner (Gereğinde üstü özel brandalar ile örtülür.).

Vagon Römork: Arka tarafında hem demir, hem lastik tekerleklere sahip olup, bunlar yer değiştirilerek hem demiryolu, hem de karayolunda kullanılabilen römork.

Vagon Üstü Römork: Doğrudan vagonun üzerine yerleştirilen çekici ve/veya yarı römork.

Varış İhbarı: Yükün teslîmat yerine geldiğinde alıcıya yük ile ilgili bilgilerin (ürün, miktar, ağırlık, hacim vb.) iletildiği belge.

Varış Noktası: Taşımacılıkta yük veya yolcunun götürüleceği yer veya nokta.

Varış Noktasına Göre Genişletilmiş Konsolidasyon: Varış noktasını dikkate alarak, küçük deniz yüklemeleri ile mâliyetleri düşürme sistemi.

Varsayım Makbuzu: Bir gönderimin ya da dağıtımın içeriğinin doğru olduğunun varsayılması ilkesi (Gönderimi yapan personel miktarı kontrol etmez. Faturaları elemek için, barkodlar ve EDI tarafından gönderilen ASN ile birlikte kullanılır.).

Vergi İadesi: Bir ürün ithal edildiğinde ve yeniden ihraç edildiğinde, daha önceden ödenmiş verginin tümünün veya bir kısmının geri ödenmesi.

Veritabanı: Verilerin bir bütün olarak tutulduğu, bir mantık doğrultusunda ilişkilendirildiği, kullanıcıların istedikleri bilgilere bir düzen içinde erişebildiği elektronik ortam.

Vesaik Mukabili Ödeme: İthalatçı firmanın bankasının ihracat bedelini, ihracatçı firmanın bankasına ödemesi karşılığında belgelerin ithalatçıya teslimini öngören ödeme şeklidir. İthalatçı teslim aldığı ödeme belgeleri ile malı gümrükten çekme hakkına sahip olur. Bu ödeme şekline belge karşılığı ödeme şekli de denir.

Vinç: Ağır yük kaldırmaya ve bir yere taşımaya yarayan araçtır.

Vize: Bir devletin kota altında bulunan ürünler için ihracatçı şirketlere verdiği ve o ürünlerin ihraç edilebileceğini gösteren belge.

Yan Hat: Bir ana hat veya bir bağlantı hattı kavşağı dışında, bir veya daha fazla istasyona hizmet veren demiryolu hattı.

Yandan Yükleyici: Yükleri yan kısmından tutarak kaldıran, taşıyan ve yerleştiren, çatalı yan tarafında bulunan malzeme elleçleme ekipmanı.

Yanlış Teslîmat: Taşıyıcının sorumlu olduğu malı, gönderilen kişiden başkasına teslim etmesi.

Yarı Römork: Bir çekici araç tarafından çekilen ve taşıyacağı yükün özelliklerine uygun bir şekilde îmal edilen, tekerleklerin yanısıra bir destek araç yardımıyla park edilebilen, yük taşıma amaçlı karayolu taşıma aracı (Türkiye’de yanlış olarak römork yerine dorse sözcüğü kullanılmaktadır. Yaygın olarak yapılan bu yanlış kullanımın nedeni, bu sözcüğe esas teşkil eden DORSEY’in, ülkemize ithal edilen ilk yarı römorka ait marka olmasıdır.).

Yarı Ürün Stoğu: Üretimdeki stok, fabrikanın sistemi içerisinde işlem gören veya işlem görmeyi bekleyen her çeşit malzeme, parça veya montaj parçası.

Yasadışı Sapma: Bir ülkeye ihracatı yasaklanmış olan malların, o ülkeye başka bir ülke üzerinden (dolaylı olarak) ihraç edilmesi.

Yasak Paletler: Doğaya zarar verdiği için bâzı ülkeler tarafından ülkeye girişi yasaklanan paletler.

Yedek Parça: Bakım-Onarım amacıyla kullanılan malzemeler.

Yeniden Depolama: Ürünlere yer açmak ya da ürünleri birleştirmek için depodaki partilerin yeniden elleçlenmesi (Bu uygulama, iadelerin elleçlenmesini de içerir. Aynı zamanda, iade işlemlerini kolaylaştırmak için üst raf katlarından ya da ürün yığınlarından azaltmalar yapılması durumunu da ifâde eder. Bu durum, depolamadaki başlıca gizli mâliyetlerdendir.).

Yerçekimli Konveyör: Malzemeleri, yerçekimi kuvvetinden yararlanarak taşımada kullanılan konveyör.

Yerde Stok Alanı: Zeminde dikey ve yatay yük istiflemeye yönelik alan.

Yerleştirirken Toplama: Toplam taşıma süresini azaltmak amacıyla, yerleştirme ve toplama işlemlerinin ardışık ve aynı gidiş-geliş hareketi içinde yapılması.

Yerleştirme: Malzemelerin kabul işlemi yapıldıktan sonra depoda, kendilerine ayrılmış lokasyonlara taşınarak stoklanması işlemi.

Yeşil Lojistik: Tüm lojistik faaliyetlerin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini ölçen ve en aza indirmeye çalışan yaklaşım.

Yetkilendirilmiş Taşıyıcı: Ürünleri genel (common) ya da sözleşmeli bir taşıyıcı ile taşıtmak için ICC (International Chamber of Commerce) tarafından yetkilendirilmiş kişi/şirket.

Yirmi Ayak Eşdeğeri: Konteyner terminolojisinde kullanılan ve 20 feet’lik (6,08 m’lik) konteynere karşılık gelen bir ölçü birimi (Konteyner gemilerinin ve limanlarının kapasiteleri TEU ile belirtilir. 40 feet’lik (12,16 m.’lik) bir konteyner 2 TEU demektir.).

Yük: Taşınan mal, ürün veya eşya.

Yük Ayıracı: Römork veya vagon içindeki bir yükü ayıran ve dengeleyen dikey ayıraç olarak tanımlanabileceği gibi, bir araç veya gemi içindeki yük sınırlama bölmesi de denilebilir.

Yük Boşaltma Hızı: Zamana göre yükün boşaltılma hızını gösteren gösterge (Örneğin saat başına palet, saat başına koli vb.).

Yük Boşaltma Süresi: Aracın yük boşaltma yerine varışından ayrılışına kadar geçen süre.

Yük Sağlamlaştırma: Taşıt veya konteyner içine konan yüklerin taşıma sırasında oluşabilecek dinamik hareketlere karşı sabitlenmesi.

Yükleme: Sevk amacıyla malzemelerin tren, uçak, kamyon vb. bir araca güvenli bir şekilde yüklenmesi işlemi.

Yükleme – Boşaltma Alanı: Boşaltma, mal kabul, sipâriş hazırlama, yükleme vb. amaçlar ile malzemelerin geçici olarak konulduğu alan.

Yükleme Alanı: Yüklerin konulduğu palet, platform vb. alan.

Yüksek Konteyner: Dış yüksekliği yaklaşık 2,9 m olan konteyner.

Zamanında Teslimat Oranı: Belirli bir dönem için, sipârişlerin söz verilen tarihte karşılandığını gösteren performans göstergesi.

Zararlı Madde: Depolama ve taşıma sırasında sağlık, güvenlik ve hasar açısından risk doğurabilecek madde.

Zeyilname: Sigorta poliçesinin yürürlükte bulunduğu dönem içerisinde meydana gelen değişiklikleri belirtmek için düzenlenen belgedir.

Zırhlı Taşımacılık: Altın, elmas, malî belgeler, nakit vb. değerli mal ve/veya belgeleri taşıtmak isteyen göndericilere tam güvenlik ve hızlı sigorta hizmetlerini sunan taşımacılık tipi.

Zincir Boyu İzlenebilirlik: Bir tedârik zinciri boyunca yükün yeri ve ortaya çıkabilecek değişiklikler hakkında doğru ve zamanında bilgi sahibi olma.

Zonlama: Toplama, yerleştirme ve ikmâl işlemlerini etkin ve verimli bir şekilde yönetmek üzere deponun belirli bölgelere ayrılması.